Γράφει ο Γιώργος Σύρος, συγγραφέας – ιστορικός

Κινηματογράφος και εθνικό σύνολο συνιστούν μια ενότητα αρρήκτως δεμένη. Αρχικώς το εθνικό κράτος αρχίζει και αναδύεται εντός Νεωτερικότητας, όπου λαμβάνει χώρα μια συστηματοποίηση των ήδη υφιστάμενων πολιτισμικών μοτίβων (Roderick Beaton). Εντός αυτής λοιπόν στα τέλη του 19ου αιώνα, ετέχθη το φαινόμενο της 7ης Τέχνης, ένα γεγονός ευρείας και μαζικής αποδοχής, τέκνο της εποχής της αστικής και βιομηχανικής ανάπτυξης. Από τότε ο κινηματογράφος συμπλέκεται με το εθνικό κράτος και μετουσιώνεται σε εθνικό μέσο. Ένας εθνικός κινηματογράφος προσανατολίζεται «προς τα μέσα», υιοθετεί τις ίδιες νόρμες και διαχωριστικούς φραγμούς που εισάγει η εθνική ρομαντική σκέψη» («εμείς και οι «άλλοι), προάγει την δική του ιστορία και συλλογική μνήμη, και αποδέχεται τις ίδιες «υποδείξεις» περί αντιλήψεως εθνικής συνειδήσεως και προσλήψεως της ετερότητας.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι κινηματογραφικές εταιρείες συστήνονται βάσει εθνικών προδιαγραφών, και οι ταινίες συχνά προωθούν τα εθνικά αφηγήματα και τις «πρέπουσες» δημόσιες ιστορίες, ανεξαρτήτως των συμπερασμάτων της ακαδημαϊκής ιστορίας. Τα εθνικά αφηγήματα δεν είναι αυτοτελή αλλά αλληλοσυμπλέκονται και αντιπαραβάλλονται σε μια σχέση συνεχούς επιβολής. Όπως λέγει ο Α. Higson, «Η διαδικασία κατασκευής εθνικών μύθων δεν είναι απλώς μια υπόγεια (ή καταφανής) εργασία ιδεολογικής παραγωγής, αλλά είναι ταυτόχρονα η ένταξη ενός σώματος εικόνων και αξιών σε μια σχέση αντίθεσης με ένα άλλο, το οποίο πολύ συχνά απειλεί να επιβληθεί στο πρώτο.»

Ωστόσο ο όρος «εθνικός» είναι κάπως παραπλανητικός καθώς δεν αναφέρεται μόνο στους ιθύνοντες νόες ενός καθεστώτος ή εθνικού αφηγήματος, αλλά και στον αποδέκτη των ταινιών, και συγκεκριμένα στην ταυτότητα της κουλτούρας μέσω της οποίας θα γίνει η πρόσληψη των προϊόντων του εθνικού κινηματογράφου. Το εθνικό κοινό δεν είναι λοιπόν άμοιρο ευθυνών αλλά συνδιαμορφώνει την αναγκαιότητα (της επιβολής) του εθνικού κινηματογράφου.

 

 

Προηγούμενο άρθρο“Unfriend” στο Θέατρο ΝΕΟΣ Ακάδημος
Επόμενο άρθροΠανσέληνος Αυγούστου 2023 ή αλλιώς… δύο ολόγιομα φεγγάρια σε ένα μήνα!
Columnist @ ARTME MAGAZINE - Ο Γιώργος Σύρος είναι Συγγραφέας, Αρθρογράφος και Ιστορικός.