Η μυθολογική Λίμνη Ζηρού

Η Λίμνη Ζηρού ή Λίμνη Ζηρός βρίσκεται 2 χλμ δυτικά της παλαιάς εθνικής οδού Άρτας – Ιωαννίνων απέναντι από την κοινότητα Παντάνασσας Άρτας. Διοικητικά και γεωγραφικά ανήκει σε τρεις δήμους: Φιλιππιάδας (N. Πρέβεζας), Θεσπρωτικού (Ν. Πρέβεζας) και Ξηροβουνίου (Ν. Αρτας).

Από την 1η Ιανουαρίου 2011, με τον Νόμο Καλλικράτης η Λίμνη Ζηρού περιέρχεται ολοκληρωτικά στο Νέο δήμο Ζηρού, με πρωτεύουσα τη Φιλιππιάδα, εκτός από ένα δασικό τμήμα πρόσβασης από την Οδό Άρτας-Ιωαννίνων που ανήκει στο κτηματολόγιο Παντάνασσας του Δήμου Αρταίων.

Η δημιουργία της λίμνης Ζηρού φαίνεται να οφείλεται στην τεκτονοκαρστική δραστηριότητα της περιοχής.Οι γεωλόγοι πιστεύουν ότι η λίμνη αποτελούσε λιμναίο σπήλαιο, αλλά η οροφή κατέρρευσε προ 10.000 ετών περίπου.

Πιθανολογείται ότι η Λίμνη Ζηρού ήταν “σκεπαστή”, δηλαδή επρόκειτο για σπήλαιο, του οποίου η οροφή κατέρρευσε προ 10.000 ετών, σχηματίζοντας τη σημερινή λίμνη.

Με μήκος 900 μέτρα και πλάτος 600 η Λίμνη Ζηρού δημιουργεί έναν φυσικό “καθρέφτη” με τα νερά της, “μαγεύοντας” τον επισκέπτη μέσα σε ένα κατάφυτο δάσος από χιλιάδες είδη χλωρίδας και πανίδας, που συνθέτουν ένα καταπληκτικό σκηνικό ευεξίας, χαλάρωσης, δραστηριοτήτων και απόλαυσης του τοπίου. Η Λίμνη Ζηρού αποτελεί ένα ιδιότυπο πάρκο, που δε το δημιούργησε ο άνθρωπος, αλλά η ίδια η φύση.

Ο μικρός αυτός παράδεισος βρίσκεται σε υψόμετρο 40 μέτρων και η έκτασή του είναι περίπου 400 στρέμματα. Το μέγιστο βάθος είναι 70 μέτρα και γύρω από τη λίμνη θα συναντήσεις πλατάνια, βελανιδιές και λεύκες. Τόσο το καλοκαίρι όσο και το χειμώνα, η περιοχή είναι μοναδική. Αν σου αρέσει η πεζοπορία, θα ξετρελαθείς με τις ομορφιές της φύσης που ξετυλίγονται μπροστά σου.

Το όνομά της φέρεται να έχει σλάβικη προέλευση, αποδεικνύοντας την μεσαιωνική παρουσία διάφορων φυλών στην Ήπειρο και αναδεικνύοντας την ιστορικότητα της ευρύτερης περιοχής. Τα κτίρια της πρώην Παιδόπολης εξάλλου που βρίσκονται βόρεια της Λίμνης αποτελούν ανάμνηση μιας ταραγμένης χρονικής περιόδου του Ελληνισμού, που ήταν ο Εμφύλιος Πόλεμος.

Η Λίμνη αποτελεί αναπόσπαστη “σελίδα” του τοπικού “βιβλίου” της λαϊκής παράδοσης και λαογραφίας, καθώς χρησιμοποιείται ο μύθος δύο αδερφών κι ενός αγγέλου (παραπέμπει στα Σόδομα και τα Γόμορα) για να δικαιολογηθεί η δημιουργία τους, σύμφωνα με τους κατοίκους της περιοχής.

Σύμφωνα με την μυθολογία, ήταν δύο αδελφές, μία πλούσια και μία φτωχή, βρίσκονταν σε αντιδικία με έρεισμα τα παχουλά παιδιά της φτωχής που σιτίζονταν με αποφάγια της πλούσιας. Τελικά επήλθε ρήξη των δύο αδελφών και η φτωχή πήρε το δρόμο της ξενιτιάς προς το βουνό. Τότε παρουσιάσθηκε άγγελος και της είπε να μη γυρίσει πίσω να δει την καταστροφή γιατί θα μετατραπεί σε στήλη άλατος. Σε λίγο έγινε σεισμός και η περιοχή κατέρρευσε με αποτέλεσμα να καταπιεί το σπίτι και την οικογένεια της πλούσιας αδελφής. Η φτωχή αδελφή τρόμαξε και γυρίζοντας πίσω μαρμάρωσε μαζί με το γάιδαρό της και με τα παιδιά της. Από τότε κάποιοι λένε ότι οι μορφές τους αποτυπώνονται στους βράχους της λίμνης.

Προφανώς η λαϊκή μυθολογία σαν άγαλμα της εννοεί το μεγάλο βράχο ανατολικά της λίμνης.Η λίμνη Ζηρού δεν τροφοδοτείται από ποταμούς ή ρέματα, αλλά από υπόγειες πηγές  που βρίσκονται στη βόρεια πλευρά και σε βάθος 12 μέτρων.

Ο θρύλος για τον σεισμό, εντωμεταξύ, αντανακλάται στον τρόπο του σχηματισμού της λίμνης, όπως τον περιγράφουν οι σημερινοί γεωλόγοι. Πιθανολογούν δηλαδή ότι χιλιάδες χρόνια πριν υπήρχε εκεί ένα λιμναίο σπήλαιο· ο θόλος του κατέρρευσε κι έτσι δημιουργήθηκε η πανέμορφη λίμνη. Στα δυτικά της υψώνονται τα Θεσπρωτικά Όρη, ενώ πιο βόρεια εντοπίζεται ο Κοκκινοπηλός: μια ομάδα λόφων που παίρνει το όνομά του από τον ερυθρό άργιλο από τον οποίον αποτελείται.

Αν βρεθείτε στην περιοχή αξίζει να δείτε και τις πηγές του Λούρου. Στο 30ο χιλιόμετρο Ιωαννίνων-Άρτας κοντά στο χωριό Βουλιάστα, βρίσκεται η φυσική λίμνη Βηρός που σχηματίζουν οι πηγές του Λούρου ποταμού, σε υψόμετρο 296 μέτρα. Την αποκαλούν «γαλάζια λίμνη» και όχι άδικα. Είναι μία στρογγυλή λιμνούλα στην οποία καθρεφτίζονται οι καταπράσινες πλαγιές των λόφων γύρω της.Ο συνδυασμός του καταπράσινου τοπίου και των καταγάλανων νερών ξεκουράζει το μάτι και αποθεώνει την ομορφιά της φύσης.

Επίσης, κοντά στο χωριό του Αγίου Γεωργίου, μέσα σε μια κατάφυτη περιοχή, θα δείτε μεγάλα και εντυπωσιακά τμήματα του τεράστιου για την εποχή του Υδραγωγείο Λούρου, που κατασκευάστηκε το 31 π.Χ., με εντολή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αυγούστου Οκτάβιου.