Οι γυναίκες στο κόκκινο της φωτιάς, μέσα στον πράσινο εξωτικό χώρο του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, δηλώνουν, με τον δικό τους τρόπο, το δικό τους μανιφέστο:To Womanifesto.
Σχεδόν μία ώρα παρακολουθήσαμε πρόσφατα στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, σε επιμέλεια της εικαστικού Έφης Σπύρου, γυναίκες από τον χώρο των τεχνών και των γραμμάτων να (δια)δηλώνουν με παιγνιώδες, συμβολικό, χιουμοριστικό, ποιητικό, φιλοσοφικό, δραματικό τρόπο, τα θεμελιώδη στοιχεία της ταυτότητάς τους.
Η εικαστικός Έφη Σπύρου και η ομάδα της RUNONART, προσκάλεσε, από το 2021, συνολικά 30 γυναίκες δημιουργούς από την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ για να γράψουν και να παρουσιάσουν το δικό τους μανιφέστο δίνοντας για ένα λεπτό on camera τη διακήρυξή τους στις προκλήσεις των καιρών.
Το μανιφέστο για τις περισσότερες είναι διακήρυξη άποψης και αρχών, δήλωση παρουσίας και το μέσο διαμαρτυρίας και αντίδρασης:
«Ένα μανιφέστο είναι ένα όστρακο», λέει η Μαρία Γιαγιάννου. «Κάτι σκληρό που προστατεύει κάτι ευάλωτο. Είναι υπέροχο, όταν επιθυμεί να σώσει. Είναι φρικτό, όταν είναι ικανό να σκοτώσει. Αν πατρονάρει, ας το κάνει με τρόπο μητρικό. Όταν μας ενώνει, διώχνει τη μοναξιά. Όταν μας ενώνει υπερβολικά, κάπου αλλού φέρνει τον διχασμό».
Ή, όπως λέει η Νεφέλη Σαρρή: «Κάθε μανιφέστο δημιουργεί μια ρωγμή. Επιβάλλει κανόνες, προσπαθεί να επηρεάσει».
Για την Πωλίνα Κρεμαστά το μανιφέστο «θέτει αδρούς περιορισμούς για να πατήσεις γερά στα πόδια σου και να απελευθερωθείς. Ο “λόγος” είναι η κινητήριος δύναμη. Οι περιορισμοί γεννούν ελευθερίες και ανοίγουν σύμπαντα που ίσως διαφορετικά να προσπερνούσαμε. Αναδεικνύουν μικρές στιγμές και τις άπειρες δυνατότητές τους».
Η Τώνια Τζιρίτα Ζαχαράτου τονίζει ότι: «Καθώς τείνουμε να ξεχνάμε ότι η αισθητική και η πολιτική δεν διαχωρίζονται, θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε πως ένα μανιφέστο είναι η απαραίτητη υπενθύμιση. Συγκεκριμένα, τα γυναικεία μανιφέστα εξακολουθούν να αναδύονται ιστορικά ως αναγκαιότητες μέσα σε μια δημόσια σφαίρα, στην οποία η έμφυλη βία αφενός εντείνεται διαρκώς, και αφετέρου καθίσταται ολοένα και περισσότερο ορατή», ενώ κατά τη Μυρτώ Ξανθοπούλου:
«Σήμερα μας χρειάζεται να είμαστε πολύ συνειδητοί, να αναγνωρίζουμε το άδικο και να παλεύουμε για το δίκαιο. Αυτό σε περιόδους παρατεταμένης κρίσης δεν είναι εύκολο. Μας χρειάζεται η ποίηση, η γενναιότητα, η δυνατότητα να ζούμε και να αναπνέουμε. Και πολλά, διαφορετικά μανιφέστα, ζωντανά… που αναπνέουν».
«Το WOMANIFESTO είναι το πρώτο μωσαϊκό φιλμ από διαφορετικά μανιφέστα, τα οποία έχουν γράψει και παρουσιάσει γυναίκες δημιουργοί μετά από πρόσκληση. Είναι το πρώτο συλλογικό έργο που συγκροτείται από μανιφέστα γυναικών χωρίς φυλετικούς, εθνοτικούς, θρησκευτικούς, ηλικιακούς ή άλλους περιορισμούς», λέει στο ελculture η ψυχή του εγχειρήματος, Έφη Σπύρου. «Προσκαλώ γυναίκες δημιουργούς από όλα τα δημιουργικά πεδία (εικαστικούς, σκηνοθέτες, ηθοποιούς, χορεύτριες, συγγραφείς, ποιήτριες, αρχιτέκτονες κ.ά.) ζητώντας από την κάθε μία να γράψει το δικό της μανιφέστο σε μια σελίδα χαρτί, σε οποιαδήποτε μορφή κειμένου-ποίημα/ιστορία/σενάριο/στίχους, λέξεις ή φθόγγους ή/και να χορογραφήσουν ένα έργο στην περίπτωση που είναι χορεύτριες/χορογράφοι/περφόρμερς».
«Μέσα από τον διάλογο προκύπτει ένα συμφωνημένο σενάριο, για να μπορεί η κάθε καλλιτέχνιδα να αποδώσει το προσωπικό της μανιφέστο on camera σε διάρκεια ενός λεπτού. Έτσι προκύπτει ένα ψηφιδωτό-φιλμ, το οποίο κινηματογραφείται, όχι τυχαία ,σε ένα θερμοκήπιο και συγκεκριμένα στο Θερμοκήπιο του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η κάθε φωνή μπορεί να γεννηθεί, να καλλιεργηθεί, να αναπτυχθεί, να υπάρξει και να συνυπάρξει με άλλες φωνές σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από ποικιλότητα και αειφορία. Η τέχνη, η πολιτική και το περιβάλλον είναι άλλωστε οι βασικοί πυλώνες αυτού του έργου- εξ ου και η συνεργασία μου με τις δύο Πρέσβειρες του έργου: την Αννίτα Δημητρίου, Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κύπρου και την Δρ. Ξένια Λοϊζίδου, Ακτομηχανικό, Περιβαλλοντολόγο».
Αφετηρία αυτού του έργου υπήρξε το μανιφέστο της ίδιας της Έφης Σπύρου, το οποίο εξέθεσε στο εξωτερικό περίβλημα ενός κτιρίου τον Ιούνιο του 2020 μετά το τέλος και της δεύτερης καραντίνας στην Αθήνα και στη συνέχεια στην πρόσοψη του King William Court (Old Royal Naval College, Greenwich University) στο πρόγραμμα του London Festival of Architecture, σε επιμέλεια Μάριου Ψαρρά. Στην έκθεση με τίτλο “My Finest Fabulous and Amazing Math Book“, η Έφη ασχολείται με την πολιτική οικονομία του γυναικείου σώματος στη μόδα, στην οποία εργάστηκε για πάνω από δέκα χρόνια.
