Περίπου 15χλμ δυτικά του Ηρακλείου, στους πρόποδες του Στρούμπουλα και κοντά στο χωριό Μάραθος της Κρήτης, οι επισκέπτες αιφνιδιάζονται από ένα θέαμα επιβλητικό, όσο και παράξενο.
Δεν είναι κάτι που δεν έχουμε ξαναδεί. Πρόκειται για ένα γνωστό γεωλογικό φαινόμενο, κάτι που απαντάται και σε άλλα μέρη της Ελλάδας και του κόσμου και την προέλευση του οποίου οι ειδικοί συνήθως μπορούν να διαπιστώσουν με βεβαιότητα. Με τη διαφορά πως στην περίπτωση του Αλωνιού δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς έχει συμβεί.
Το όνομα του το έδωσαν οι Κρητικοί λόγω της καθίζησης του εδάφους. Ένα συνηθισμένο φαινόμενο στη γεωλογία και ονομάζεται δολίνη. Συνήθως έχει μικρές διαστάσεις 20 -50 μέτρα διάμετρο και 5- 10 μέτρα βάθος. Κι ενώ τις πιο πολλές φορές οι επιστήμονες μπορούν να πουν για ποιο λόγο συμβαίνει κάτι τέτοιο, σε αυτήν την περίπτωση η εξήγηση δεν είναι επισήμως τεκμηριωμένη και οι διαστάσεις, που φτάνουν τα 50 μέτρα βάθος και 90 μέτρα διάμετρο, μπερδεύουν ακόμα περισσότερο τα πράγματα.
Σύμφωνα με τις έρευνες που έχουν γίνει από τους ειδικούς, πριν από εκατοντάδες χρόνια, κάτω από το συγκεκριμένο σημείο, υπήρχε ένα σπήλαιο του οποίου η οροφή υποχώρησε. Ωστόσο, το σπήλαιο δεν έχει ανακαλυφθεί και δεν υπάρχουν άλλες πληροφορίες για την ύπαρξή του.
Την ώρα που η επιστήμη έχει σηκώσει τα χέρια ψηλά, η λαϊκή παράδοση από την άλλη θέλει στο σημείο αυτό να βρισκόταν ένα μεγάλο αλώνι το οποίο βούλιαξε μέσα στη γη παρασύροντας και τον ιδιοκτήτη του. Ένα καλοκαίρι, την ημέρα της γιορτής του Προφήτη Ηλία ο γεωργός πήγε στο αλώνι μαζί με τη γυναίκα του και την κόρη του για να αλωνίσει, παρόλο που τη μέρα αυτή δεν αλωνίζουν.
Έτσι ο Προφήτης Ηλίας για να τον τιμωρήσει βούλιαξε το αλώνι που κατάπιε τον γεωργό και την οικογένειά του. Λέγεται μάλιστα πως από τότε και κάθε χρόνο τη μέρα της γιορτής του Προφήτη Ηλία, στις 20 Ιουλίου, ακούγεται ο ήχος των άχυρων που θροίζουν και το τραγούδι της κόρης του γεωργού «Γύρω γεια τωνε κι όλα τ’ άχερα δικά ντωνε…»
Το Βουλισμένο Αλώνι είναι ένα μοναδικό δημιούργημα της φύσης και αποτελεί πόλο έλξης για πολλούς λάτρεις της αναρρίχησης καθώς έχει διαδρομές από εκπαιδευτικές μέχρι πολύ δύσκολες. Η αμφιθεατρική του διάταξη προσφέρει πολύ καλή ακουστική και γι’αυτό ο συνθέτης Μάνος Χατζηδάκις είχε προτείνει να διαμορφωθεί σε υπαίθριο θέατρο.
