Ο λόγος για τον πιο διάσημο άνθρωπο, στρατηγό, βασιλιά, εξερευνητή όλων των
εποχών: Τον Αλέξανδρο Γ΄ τον Μέγα.
Ήταν υιός του χαλκέντερου στρατηγού και ενοποιητή της Ελλάδος Φιλίππου Β΄ και της Ολυμπιάδας της Ηπείρου. Γεννήθηκε το 356 στην Πέλλα και απεβίωσε στην Βαβυλώνα το 323 π.Χ. Ο Αλέξανδρος Γ΄ συνιστά ένα φαινόμενο στην παγκόσμια ιστορία, αφού η πορεία του δείχνει έναν άνθρωπο ιδιαιτέρως ικανό και προικισμένο. Αξιοσημείωτες είναι οι
προσπάθειες περιώνυμων καλλιτεχνών της αρχαιότητας να αποδώσουν το
πρόσωπο του Μακεδόνα ηγέτη. Τα πορτραίτα είναι δεκάδες και εκτίθενται σε
μουσεία σε όλον τον κόσμο, από τις ΗΠΑ μέχρι την Ισπανία και την Γερμανία,
αλλά και την Κωνσταντινούπολη, την Συρία κ.α.
Πάμε να εκθέσουμε κάποια εξ αυτών.
Ακρόπολη, Μουσείο.
Μια από τις διασημότερες προσωπογραφίες του
Αλεξάνδρου που διατηρείται σχεδόν ακέραιη είναι αυτή που ευρέθη το 1886
πλησίον του Ερεχθείου στην Ακρόπολη και σήμερα αποτελεί έκθεμα στο
Μουσείο της Ακροπόλεως. Όσο για τον πατέρα του έργου οι απόψεις διίστανται.
Το γλυπτό ανήκει μάλλον στον γλύπτη Λεωχάρη (ήταν αυτός ο καλλιτέχνης που
ανέλαβε να επιμεληθεί τις προσωπογραφίες του βασιλικού οίκου της
Μακεδονίας στο περίφημο «Φιλιππείον, το μνημείο που ανήγειρε ο Φίλιππος
στην Ολυμπία μετά την πανελλήνιας σημασίας μάχη της Χαιρώνειας)· κατ΄
άλλους θεωρείται ότι είναι αντίγραφο ρωμαϊκών χρόνων του έργου του
ξακουστού Λυσίππου. Ο υιός του Φιλίππου παρουσιάζεται εδώ στην μετεφηβική
του ηλικία γύρω στην ηλικία των 18, δηλαδή γύρω στο 338 π.Χ., το έτος όπου
διεξήχθη η, κομβικής σημασίας για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο, μάχη της
Χαιρώνειας.
O Mακεδόνας βασιλιάς αναπαρίσταται με τέλεια χαρακτηριστικά και με την χαρακτηριστική πλούσια κώμη.
Αθήνα, Ίδρυμα Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου.
Ο Αλέξανδρος Γ΄ αναπαρίσταται σε τρυφερή ηλικία. Ανάγεται στους ρωμαϊκούς χρόνους. Έργο φιλοτεχνηθέν από μάρμαρο.
Πέλλα Μακεδονίας. 3ος π.Χ. αιώνας.
Ευρέθη στην περιοχή της Βοττιαίας, στα σημερινά Γιαννιτσά. Έργο του περίφημου γλύπτη Λυσίππου της Σικυώνος της Κορίνθου. Η ηλικία του Αλεξάνδρου στην εν λόγω προσωπογραφία κυμαίνεται από τα 15 μέχρι τα 20 έτη.
Κωνσταντινούπολη, Αρχαιολογικό Μουσείο.
Για την ακρίβεια η μαρμάρινη αυτή προτομή ευρέθη στην ξακουστή Πέργαμο στην Μ. Ασία και αναπαριστά τον Αλέξανδρο γύρω στην ηλικία των τριάντα. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι η
πατρότητα του έργου ανήκει στον Λύσιππο.
Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Ευρέθη στον Κεραμεικό. Ο Αλέξανδρος αναπαρίσταται με την περίφημη λεοντή, υποδηλώνοντας έτσι ο καλλιτέχνης την καταγωγή του μακεδονικού οίκου από τον Ήρωα Ηρακλή (είναι γνωστή η αναγωγή του γενεαλογικού δένδρου του βασιλικού οίκου των Μακεδόνων στον πανελλήνιο ήρωα). Φιλοτεχνήθηκε περίπου το 300 π.Χ. από το περίφημο
μάρμαρο Πεντέλης.
Ολυμπία, Αρχαιολογικό Μουσείο.
Μαρμάρινη προτομή των ελληνιστικών χρόνων.
Κύπρος, Αρχαιολογικό Μουσείο Λευκωσίας.
Προτομή των ελληνιστικών χρόνων του Μακεδόνα βασιλιά, φιλοτεχνηθείσα από τον περίφημο ασβεστόλιθο της Κύπρου.
Γερμανία, Αρχαιολογικό Μουσείο Βερολίνου.
Ευρέθη κατά τις αρχαιολογικές εργασίες της Πριήνης στην Μ. Ασία. Χρονολογείται γύρω στο 300 π.Χ. Η προτομή του Αλεξάνδρου περιλαμβάνει ολόκληρο τον θώρακα που είναι αρκετά γυμνασμένος. Ο Αλέξανδρος επισκέφθηκε τους Έλληνες αποίκους της Πριήνης
και ευεργέτησε την πόλη τους. Αυτό άλλωστε δείχνει και το επίγραμμα:
«βασιλεὺς Ἀλέξανδρος ἀνέθηκε τὸν ναὸν Ἀθηναίηι Πολιάδι.» Συγκεκριμένα ο
Αλέξανδρος δώρισε στους Πριηνείς τον Ναό της Αθηνάς Πολιάδος, μετά την
πρώτη του νίκη στον Γρανικό ποταμό επί των Περσών (334 π.Χ.) και την
υποταγή των Σάρδεων.
Αρχαιολογικό Μουσείο Λούβρου, Παρίσι.
Μετά τις μεγάλες μάχες Ρωμαίων – Μακεδόνων Ελλήνων, πολλά έργα μετεφέρθησαν στην Ρώμη στο πλαίσιο της τελέσεως θριάμβου των νικητών Ρωμαίων στρατηγών. Έτσι και το μαρμάρινο αυτό έργο του Λυσίππου μετεφέρθη από την Πέλλα (ή το Δίον) στην Ρώμη.
Ευρέθη δε στο Tivoli της Ιταλίας, στην κατοχή του γνωστού διπλωμάτη de
Hazard, ενώ στην συνέχεια περιήλθε στην κατοχή του Napoleone Bonaparte στο
Παρίσι.
Μusee du Cinquantenaire, Βρυξέλλες, Βέλγιο.
Μια εξαίσια προτομή του Αλεξάνδρου ως «Ήλιος – Κοσμοκράτωρ». Ευρέθη στην Αμισό (Σαμψούντα) του Πόντου.
