Ο Γιάννης Δαλιανίδης ήταν σκηνοθέτης, σεναριογράφος, ηθοποιός και χορευτής. Υπήρξε ένας από τους πιο εμπορικούς σκηνοθέτες στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου, με πάνω από 60 ταινίες στη φιλμογραφία του – κωμωδίες, δράματα και μιούζικαλ. Διέπρεψε στο μιούζικαλ (ο ίδιος το αποκαλούσε μουσική κωμωδία) και δικαίως θεωρείται ο πατέρας του ελληνικού κινηματογραφικού μιούζικαλ. Μαζί με τον Φιλοποίμενα Φίνο ήταν οι άνθρωποι που καθόρισαν τη μορφή του ελληνικού εμπορικού κινηματογράφου και στήριξαν τη δημιουργία σταρ, όπως η Ρένα Βλαχοπούλου, η Ζωή Λάσκαρη, η Μάρθα Καραγιάννη και ο Κώστας Βουτσάς.
Τα πρώτα βήματα ως ηθοποιός και χορευτής
Ο Γιάννης Δαλιανίδης γεννήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 1923 στη Θεσσαλονίκη και μεγάλωσε με θετούς γονείς. Πολύ συχνά στις συνεντεύξεις του μιλούσε για τη μητέρα του, τη γυναίκα που τον είχε υιοθετήσει, αποκαλύπτοντας μάλιστα πως η αγάπη του γι’ αυτήν δεν τον άφησε να φύγει στο εξωτερικό και να κάνει καριέρα εκεί. «Μου φαινόταν αδιανόητο να αφήσω μια γριούλα μετά από όσα είχε προσφέρει σε μένα».
Η καριέρα του στον κόσμο του θεάματος ξεκίνησε σε ηλικία μόλις 10 χρόνων, ως ηθοποιός του παιδικού θεάτρου και συνέχισε ως χορευτής και χορογράφος, με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Γιάννης Νταλ. Η αγάπη του για τον κινηματογράφο ήταν συνδεδεμένη με τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Όταν ήταν μικρός, σ’ έναν από τους χώρους της Έκθεσης υπήρχε ένα άσπρο πανί, που προβάλλονταν διαφημίσεις. «Ήταν μαγευτικό αυτό. Με χάραξε και από εκεί ξεκίνησαν όλα».
ο 1949 πρωτοεμφανίστηκε στον κινηματογράφο ως ηθοποιός στην ταινία του Ιάσονος Νόβακ «Δύο Κόσμοι» και από το 1958 άρχισε να γράφει σενάρια. Το πρώτο του σενάριο ήταν για την κωμωδία του Ντίμη Δαδήρα «Το Τρελοκόριτσο» με την Τζένη Καρέζη και τον Λάμπρο Κωνσταντάρα.
Τον επόμενο χρόνο πέρασε στη σκηνοθεσία με τις κωμωδίες «Η Μουσίτσα» και «Λαός και Κολωνάκι». Το 1961 ξεκίνησε η συνεργασία του με τη Φίνος Φιλμς. Με το δράμα «Ο Κατήφορος», που προβλήθηκε στα τέλη της χρονιάς, ο Γιάννης Δαλιανίδης καθιέρωσε ως πρωταγωνίστρια τη Ζωή Λάσκαρη. Η ως τότε Ζωή Κουρούκλη, βαφτίστηκε από τον σκηνοθέτη, Ζωή Λάσκαρη, για να μη συνδέεται με τη συνονόματη και συνεπώνυμή της εξαδέρφη, που εκείνη την εποχή μεσουρανούσε ως τραγουδίστρια.
Απογείωση καριέρας με τις «μουσικές κωμωδίες»
Μετά τον «Κατήφορο», η καριέρα του Γιάννη Δαλιανίδη απογειώθηκε. Ακολούθησε η δημιουργία μιας σειράς ταινιών κυρίως μιούζικαλ, χαρακτηρισμό τον οποίο ο ίδιος δεν αποδεχόταν, επιμένοντας στον όρο «μουσικές κωμωδίες». Στις ταινίες αυτές ο Δαλιανίδης κατάφερε να συνδυάσει θαυμάσια το τραγούδι και τον χορό με τη σεναριακή πλοκή και να γυρίσει μερικά από τα πιο αντιπροσωπευτικά του είδους α λα ελληνικά.
Η αρχή έγινε τον Ιανουάριο του 1963 με το μιούζικαλ «Μερικοί το προτιμούν κρύο», στο οποίο επέβαλε ως πρωταγωνίστρια τη Ρένα Βλαχοπούλου, παρά την αντίθεση του Φίνου. Η ταινία αυτή θεωρείται ως το πρώτο ελληνικό μιούζικαλ στα πρότυπα του αμερικανικού.
Συνολικά σκηνοθέτησε περισσότερες από 60 ταινίες («Νόμος 4000» , «Ίλιγγος» «Κάτι να Καίει», «Κορίτσια για φίλημα» , «Οι θαλασσιές οι χάντρες», « Γοργόνες και Μάγκες», «Μια κυρία στα μπουζούκια», «Μαριχουάνα στοπ», κ.ά.), στις περισσότερες από τις οποίες είχε γράψει ο ίδιος το σενάριο.
Οι σειρές στην ελληνική τηλεόραση
Από τη δεκαετία του ’70 εισήλθε δυναμικά και στο χώρο της τηλεόρασης, σκηνοθετώντας σειρές που άφησαν εποχή: «Λούνα Πάρκ» (1974-1981, ΕΙΡΤ), «Τα Λιονταράκια του κυρ-Ηλία» (1985, ΕΡΤ), «Το Ρετιρέ» (1990, MEGA), «Οι Μικρομεσαίοι» (1992, MEGA), «Στραβά κι Ανάποδα» (1993, ANT1) και «Το τρίτο στεφάνι» (1995, ANT1), βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Κώστα Ταχτσή.
Ο Γιάννης Δαλιανίδης άφησε την τελευταία του πνοή στις 16 Οκτωβρίου 2010 στο νοσοκομείο «Μετροπόλιταν» της Αθήνας, όπου νοσηλευόταν με αναπνευστικά προβλήματα και πολυοργανική ανεπάρκεια. Η κηδεία του ήταν πολιτική, κατόπιν επιθυμίας του, κι έγινε στις 18 Οκτωβρίου στο Α’ Νεκροταφείο της Αθήνας.
