Η Μάρθα Καραγιάννη (6 Νοεμβρίου 1939, Πειραιάς – 18 Σεπτεμβρίου 2022, Αθήνα) ήταν μια σπουδαία Ελληνίδα ηθοποιός της τηλεόρασης, του θεάτρου και του κινηματογράφου και ”έφυγε” μόλις πριν λίγες ημέρες, στις 18 Σεπτεμβρίου του 2022, σε ηλικία 82 ετών, σκορπίζοντας θλίψη στον καλλιτεχνικό και μη χώρο.
Υπήρξε μια από τις πιο δημοφιλείς σταρ της χρυσής εποχής του παλιού ελληνικού κινηματογράφου. Οι γονείς της ήταν ποντιακής καταγωγής. Συγκεκριμένα η μητέρα της Δόμνα γεννήθηκε στο Μπακού και ο πατέρας της Χαρίλαος στο Αικατερινεντάρ. Η ίδια γεννήθηκε στην Πειραιά και μεγάλωσε στο Κερατσίνι.
Σπούδασε χορό και από τα οχτώ της χρόνια άρχισε να δίνει παραστάσεις στη Λυρική Σκηνή συμμετέχοντας στο παιδικό μπαλέτο της Λουκίας Σακελλαρίου-Κωτσοπούλου, μαζί με την Ελένη Προκοπίου.
Το ντεμπούτο της στον κινηματογράφο το έκανε το 1955, σε ηλικία 17 ετών, στην ταινία της Φίνος Φιλμς Η άγνωστος, σε σκηνοθεσία Ορέστη Λάσκου. Το δοκιμαστικό στα στούντιο του Φίνου το έκανε με τον Αριστείδη Καρύδη-Φουκς και τον Ντίνο Κατσουρίδη.
Το θεατρικό της ντεμπούτο έγινε το 1957 στην επιθεώρηση Ελέφαντες και ψύλλοι εκεί όπου γνωρίστηκε με το Γιάννη Δαλιανίδη. Προηγουμένως την είχε δει ο Ναπολέων Ελευθερίου να χορεύει στο κέντρο «Σε λα πεν» και της έκανε την πρόταση να παίξει στη συγκεκριμένη επιθεώρηση. Αργότερα συνεργάστηκε με τον επιχειρηματία του μουσικού θεάτρου Βασίλη Μπουρνέλη στο Θέατρο Ακροπόλ.
Στην τηλεόραση εμφανίζεται πρώτη φορά στη σειρά Ο Δρόμος το 1977, το σενάριο της οποίας υπέγραφε αρχικά και μέχρι το θάνατό του ο Κώστας Πρετεντέρης.
Η κινηματογραφική της καριέρα συνδέθηκε με τα λαμπερά μιούζικαλ και τις κωμωδίες του Γιάννη Δαλιανίδη. Η συνεργασία τους ξεκίνησε το 1961 στην ταινία Ζητείται ψεύτης. Η ίδια λέει χαρακτηριστικά ότι, αν και ήταν μόλις 21-22 χρόνων, ο Φίνος τη θεωρούσε «φθαρμένη» γιατί είχε πάρει ήδη μέρος σε ταινίες τις οποίες ο σημαντικός παραγωγός τις χαρακτήριζε μέτριες.
Το μοναδικό μιούζικαλ στο οποίο η Μάρθα Καραγιάννη δεν χόρεψε, ήταν το Μερικοί το προτιμούν κρύο γιατί αρχικά στο ρόλο της επρόκειτο να εμφανιστεί η Άννα Φόνσου. Μάλιστα είχε γίνει και δεύτερη πρόταση στην Πόπη Λάζου.
Στη μουσική ταινία Οι θαλασσιές οι χάντρες του 1967 εμφανίζεται ως καθαρά κωμική ηθοποιός, κάτι στο οποίο επέμεινε πολύ ο Γιάννης Δαλιανίδης, παρότι η ίδια πρόβαλλε σθεναρή αντίσταση θεωρώντας ότι ήθελε ο σκηνοθέτης να προβάλλει τη Ζωή Λάσκαρη, ενώ αντίθετα εκείνος της είπε ότι έτσι της δίνει ψωμί για μέχρι τα γεράματά της εννοώντας ότι μπορούσε να ξεχωρίσει και να σταθεροποιηθεί στην κωμωδία και να απαγκιστρωθεί από την εικόνα της λαμπερής σουμπρέτας-χορεύτριας που έχει όριο λήξης.
Τραγούδησε πρώτη φορά στην ταινία Καπετάνιος για κλάματα το 1960 με το τραγούδι «Σαν φυσά το μαϊστράλι», αλλά έκανε μεγάλη επιτυχία τραγουδώντας στην ταινία Γοργόνες και Μάγκες το 1968 με το «Ο άνδρας που θα παντρευτώ». Επίσης τραγούδησε στη βιντεοταινία Μια τρελή, τρελή ζωντοχήρα του 1988.
Η ταινία, Ο παράς κι ο φουκαράς, είναι η τελευταία ταινία που έκανε εκτός Φίνου γιατί στη συνέχεια υπέγραψε συμβόλαιο αποκλειστικής συνεργασίας με τη μεγάλη κινηματογραφική εταιρία. Το 1965 έκανε ένα πέρασμα στην ταινία του Γιώργου Κωνσταντίνου 5000 ψέματα.
Το 1969, έπαιξε ένα δραματικό ρόλο στην ταινία του Νίκου Φώσκολου, Πεθαίνω κάθε ξημέρωμα, και ένα κωμικό στην ταινία του Ντίνου Δημόπουλου, Η ωραία του κουρέα.
Η συνεργασία της με το Γιάννη Δαλιανίδη και τον Κώστα Βουτσά απογειώθηκε στην ταινία Το ανθρωπάκι του 1969.
Τελευταία ταινία εκείνη την περίοδο είναι Ο μάγκας με το τρίκυκλο του 1972, ενώ θα επανέλθει μερικά χρόνια αργότερα με την ταινία πρωταγωνιστών του Γιώργου Λαζαρίδη, Ο Ποδόγυρος το 1980.
Τελευταία έπαιξε στις ταινίες Πεθαίνω για σένα (2009) και Από έρωτα (2014).
Το 1962 έλαβε μέρος στην παράσταση των Θεοδωράκη, Κακογιάννη και Μποστ Όμορφη πόλη.Η Μάρθα Καραγιάννη όμως δεν έπαιξε μόνο επιθεωρήσεις. Το 1972 συγκρότησε δικό της θίασο και ανέβασε το Καμπαρέ στο θέατρο Καλουτά.
Έπαιξε ανάμεσα σε άλλα: Το ρετιρέ της Εύας (1965), Γη SOS (1970), Οι άντρες προτιμούν τις ξανθές (1983), Παγωτό μες στο χειμώνα (1983–84), Αγάπη μου παλιόγρια (1986–87), Απόψε αυτοσχεδιάζουμε (1992–93), Χαμάμ γυναικών (1996–97), Όταν οι γυναίκες το γλεντούν (1998), Αρσενικό και παλιά δαντέλα (1999-2000), Το κορίτσι της γειτονιάς (2002–03), Εκκλησιάζουσες (2004).
Στην τηλεόραση εκτός από το σήριαλ Ο Δρόμος (1977) πρωταγωνίστησε στις σειρές: Οι Μικρομεσαίοι του Γιάννη Δαλιανίδη (1992), Ζωή πατίνι του Γιώργου Κωνσταντίνου (1995) και Επτά Θανάσιμες Πεθερές (2004).
Ο θερινός κινηματογράφος Κατερίνα λειτουργεί από το 1960 στην συνοικία Ευγένεια, στο Κερατσίνι. Το 2016 ο ενοποιημένος, πλέον, Δήμος Κερατσινίου – Δραπετσώνας, αγκαλιάζει το θερινό κινηματογράφο, του οποίου η λειτουργία είχε ανασταλεί, το περιποιείται και το ανοίγει ξανά με το νέο όνομα, που του είχε ήδη δοθεί λίγα χρόνια πριν, αφιερωμένο στην ηθοποιό Μάρθα Καραγιάννη.
Η Μάρθα Καραγιάννη παντρεύτηκε τον ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού, Δημήτρη Στεφανάκο τον Οκτώβριο του 1960. Ο γάμος τους έγινε στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην Κυψέλη. Μαζί απέκτησαν ένα παιδί που πέθανε τρεις ημέρες μετά τη γέννηση του. Το ζευγάρι χώρισε λίγους μήνες αργότερα.
Το 2001 έγραψε την αυτοβιογραφία της με τίτλο Ο έρωτας μωρό μου είναι γλέντι που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Άγκυρα». Ένα μεγάλο κομμάτι του βιβλίου περιλαμβάνει συνεντεύξεις που είχε παραχωρήσει μέχρι τότε. Περισσότερα βιογραφικά στοιχεία αλλά και περισσότερες πληροφορίες για τις ταινίες και τα θεατρικά που συμμετείχε περιλαμβάνονται στο δεύτερο βιογραφικό βιβλίο της, με τον τίτλο Μάρθα Καραγιάννη, κορίτσι για μιούζικαλ το 2009, που έγραψε ο Μάκης Δελαπόρτας για τις εκδόσεις «Ορφέας».
Η Μάρθα Καραγιάννη λάτρευε τα ταξίδια για αυτό και δήλωνε «πολίτης του κόσμου». Από το 1980 και μετά γύρισε σχεδόν όλο τον κόσμο.
Συγγενείς, φίλοι και ο κόσμος που τη λάτρεψε μέσα από την κινηματογραφική και θεατρική της πορεία θα έχει την ευκαιρία να την αποχαιρετήσει για τελευταία φορά αυτή την Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου στο Α’ Νεκροταφείο, στις 12.00 μ.μ..
