Οι αρχαίοι Έλληνες, όταν συνέβαινε ένα φυσικό φαινόμενο που δεν μπορούσαν να εξηγήσουν, το απέδιδαν στους θεούς και τα τερτίπια τους. Ένα από αυτά τα φαινόμενα είναι και ο σεισμός. Όταν γινόταν σεισμός, το απέδιδαν στον Εγκέλαδο που είχε θυμώσει και επειδή ήταν μεγάλος τράνταζε όλη την Γη, προκαλώντας παντού ζημιές.
Ο Εγκέλαδος ήταν ένας από τους Γίγαντες, παιδιά της Γαίας και του Ουρανού. Οι Γίγαντες δεν ήταν αθάνατοι σαν τους θεούς, αλλά είχαν θεία καταγωγή και η δύναμή τους ήταν τεράστια. Κάποτε, όμως, Θεοί και Γίγαντες τσακώθηκαν μεταξύ τους και άρχισε μια φοβερή μάχη, η περιβόητη Γιγαντομαχία που κράτησε 30 ολόκληρα χρόνια. Η Γιγαντομαχία ενέπνευσε πολλούς καλλιτέχνες. Στον μεγάλο αυτόν αγώνα, αρχηγός των θεών ήταν η Αθηνά και των Γιγάντων ο Εγκέλαδος.
Υπάρχουν πολλές μυθικές παραλλαγές για τον Εγκέλαδο και τον θάνατό του. Μια από αυτές είναι ότι τον κατακεραυνώσε ο Δίας, όταν του εναντιώθηκε. Η δεύτερη είναι ότι σκοτώθηκε από τον ακόλουθο του Διονύσου, το Σειλινό. Κατά τη τρίτη που είναι και η επικρατέστερη υποστηρίζεται ότι η Αθηνά τον νίκησε, αφού έριξε πάνω του το νησί Σικελία και το σκέπασε με το όρος Αίτνα και όταν ο Εγκέλαδος, που είχε καταπλακωθεί από την «πυρίπνοον» Αίτνα, γύριζε και ανέπνεε, το βουνό έτρεμε και τρανταζόταν και από τον κρατήρα του έβγαινε φωτιά, καπνός και λάβα.
Ο Παυσανίας μας αναφέρει και άλλη μια εκδοχή κατά την οποία η Αθηνά σκότωσε τον Εγκέλαδο, ρίχνοντας επάνω του το τέθριππο άρμα της. Η εκδοχή αυτή υπήρξε και η πιο διάσημη στους καλλιτέχνες της αρχαιότητας, απαθανατίζοντας στις μετώπες αρχαίων ναών, όπως στον Παρθενώνα και στο ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς. Τέτοιες παραστάσεις του αγώνα μεταξύ της Αθηνάς και του Εγκέλαδου βρίσκονται σε πολλά αγγεία, καθώς επίσης κοσμούταν και ο πέπλος της Αθηνάς στα Παναθήναια.
