H Τέχνη της Ελληνικής Αρματοποιίας: Μία εναλλακτική Αγαλματοποιία!

Ο Δημήτρης Κατσίκης υπηρετεί μία πολύ σπάνια, αν όχι μοναδική Τέχνη, την Τέχνη της Ελληνικής αρματοποιίας. Όπως αναφέρει και ο ίδιος ήταν το πεπρωμένο του μιας και οι σπουδές του και η επαγγελματική του κατεύθυνση δεν είχαν καμία συνάφεια με το αντικείμενο αυτό. Πάντοτε αφιέρωνε χρόνο να μελετά Ιστορία, αλλά ποτέ δεν φαντάζονταν ότι θα έφτανε στο σημείο να φιλοτεχνεί πανοπλίες, όπως στην Αρχαιότητα.

 

Οι πηγές για τις δημιουργίες του συμπεριλαμβάνουν ακαδημαϊκά πονήματα, σχετικά αρχαιολογικά ευρήματα, φιλολογικές αναφορές και διαφόρων ειδών καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις της εκάστοτε περιόδου (αγαλματίδια, τοιχογραφίες, μωσαϊκά κλπ).

Σημαντικό βήμα στην μετέπειτα εξέλιξή του ήταν η έκθεσή του στο Dumbarton Oaks Museum and Research Library στην Washington DC, στα πλαίσια διεθνούς συμποσίου με τίτλο «Warfare in the Byzantine World, Μilitary Men in Byzantium, Emperors, Saints, and Soldiers at Arms», το οποίο έλαβε χώρα το 2010. Αποτέλεσε μια μεγάλη αναγνώριση των προσπαθειών του και κατέδειξε πως υπάρχει ένα μεγάλο πεδίο έρευνας αλλά και διεθνές ενδιαφέρον για την εργασία του.

Όπως αναφέρει, το ξεδίπλωμα της τέχνης της αρματοποϊας δεν ήταν καθόλου εύκολο καθώς έπρεπε όλα να ανακαλυφθούν από την αρχή, τεχνικές που ξεχάστηκαν στο πέρασμα των αιώνων έπρεπε να ξαναζωντανέψουν στο σήμερα χωρίς την βοήθεια δασκάλων. Αυτό μπορούσε να γίνει μονάχα με σκληρή δουλεία και επιμονή.

Καταρχάς έπρεπε να γίνει σωστή επιλογή των πρώτων υλών, έτσι ώστε να είναι όσο πιο δυνατόν κοντά στα υλικά της Αρχαιότητας δηλ. δέρματα, λινά υφάσματα, κράματα χαλκού, κλωστές κλπ. Στην συνέχεια έπρεπε να βρεθεί ο παραδοσιακός τρόπος με τον οποίο οι αρχαίοι τεχνίτες παρήγαγαν τα τεχνουργήματα αυτά χωρίς την βοήθεια των σύγχρονων μηχανημάτων. Αυτό μπορούσε να επιτευχθεί μονάχα με συνεχείς επίμονους πειραματισμούς καθώς δεν διασώθηκε κάποιο εγχειρίδιο για τις μεθόδους ακολουθούσαν τότε. Η τεχνική κατά βάση είναι πρωτόγονη, τα ελάσματα ορείχαλκου αφού κοπούν στο κατάλληλο σχήμα πυρώνονται επαναλαμβανόμενα και ελάσσονται σταδιακά με ειδικά σφυριά λείανσης μέχρις ότου αποκτήσουν το επιθυμητό σχήμα και μορφή.

Η αναπαραγωγή τεχνουργημάτων περιλαμβάνει θώρακες από την Μυκηναϊκή, Αρχαϊκή, Κλασσική, Ελληνιστική περίοδο αλλά και από την Βυζαντινή περίοδο, καλύπτοντας μια χρονική περίοδο 30 αιώνων, από το 15ο π.Χ. μέχρι τον 15ο μ.Χ. αιώνα.

Όπως αναφέρει ο δημιουργός, μία πανοπλία είναι μία σύνθεση πολλών συνισταμένων, είχαν παραχθεί χιλιάδες θώρακες διαφορετικών τυπολογιών και μορφών χρησιμοποιώντας μια πληθώρα τεχνικών. Από μία ευρεία γωνία οι πανοπλίες υπάγονται στην ελληνική ανδρική μόδα καθώς μπορούν να χαρακτηρισθούν ως μεταλλικά ορειχάλκινα costume made κουστούμια αποκλειστικά για άνδρες. Ακόμα και στην πιο σκληρή και βάρβαρη εκδήλωση των κοινωνιών της εποχής, οι Έλληνες ήθελαν να φαίνονται όμορφοι, καθώς η πρακτικότητα των θωράκων έπρεπε να υποχωρήσει υπό το βάρος της καλαισθησίας και της αισθητικής. Για παράδειγμα οι μυώδεις θώρακες της Κλασσικής εποχής είναι στην ουσία αγαλματοποιία με αυστηρά πολυκλείτια εικαστική προσέγγιση. Είναι καλλιτεχνικά γεννήματα της μεταλλοτεχνίας κάθε ιστορικής περιόδου και δεν πρέπει να αποκόπτονται από το γενικότερο πολιτιστικό και εκάστοτε καλλιτεχνικό περίγυρο. Έχουν συνδεθεί άρρηκτα με την εικόνα των πρωταγωνιστικών μορφών της μυθικής και ιστορικής Ελλάδος, τον Αχιλλέα, τον Λεωνίδα, τον Περικλή, τον Αλέξανδρο κλπ. σε σημείο που δεν υφίσταται  να τους φανταστούμε χωρίς πανοπλίες, ούτε εμείς αλλά ούτε και το Hollywood.

Ο δημιουργός μας προσκαλεί να επισκεφθούμε την ετήσια έκθεσή του με αντιπροσωπευτικές δημιουργίες του στο Μουσείο «Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας, Κ. Κοτσανάς» στο Κολωνάκι, Πινδάρου 6 & Ακαδημίας. Ο επισκέπτης θα έχει την δυνατότητα να δει και να επεξεργασθεί λειτουργικούς φυσικού μεγέθους θώρακες από την Μυκηναϊκή μέχρι και την Ύστερη περίοδο της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

 

 

 

 

 

 

 

Προηγούμενο άρθροΟ KJ Apa στη νέα ταινία του HBO Max «The Wonder Twins».
Επόμενο άρθροPiano Masters – Mitsuko Uchida.
Columnist @ ARTME MAGAZINE - Ο Γιώργος Σύρος είναι Συγγραφέας, Αρθρογράφος και Ιστορικός.