Περπατώντας κάποιος μέσα στα σοκάκια της Πλάκας, κάτω από το άγρυπνο βλέμμα της Ακρόπολης, μπορεί να θαυμάσει πολλά νεοκλασικά κτήρια, χαμηλά σπίτια και μικρές όμορφες γωνιές της παλιάς Αθήνας. Κάνοντας όμως μια τέτοια βόλτα δεν γίνεται να μην τραβήξει το βλεμμα σας ο Πύργος των Ανέμων ή αλλιώς το Μνημείο των Αέρηδων. Ένα μνημείο που στέκεται εκεί από τον 1ο Αιώνα π.Χ. Ο οκταγωνικός πύργος, ύψους 13,5 μέτρων είναι κατασκευασμένος από πεντελικό μάρμαρο και φιλοτεχνήθηκε από τον αστρονόμο Ανδρόνικος από την Κύρρο της Μακεδονίας (γι’ αυτό και ονομάζεται κάποιες φορές Ωρολόγιο του Κυρρήστου).
Η τύχη αρκετών αρχαίων μνημείων πολλών χωρών, ανάμεσα τους και η Ελλάδα, δεν ήταν καλή αφού κάποια καταστράφηκαν ενώ κάποια άλλα ξενιτεύτηκαν για πάντα και βρίσκονται σε μουσεία ξένων χωρών. Ο Πύργος των ανέμων όμως στάθηκε τυχερός εξαιτίας των Δερβίσιδων όπου τον θεωρούσαν ιερό και έτσι δεν επέτρεψαν στον Έλγιν να τον πάρει.
Μέχρι σήμερα δεν είναι γνωστός ο ακριβής λόγος ανέγερσής του, καταμεσής της Ρωμαϊκής Αγοράς. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρχαιολόγων μάλλον πρόκειται για ένα είδος μετεωρολογικού σταθμού, που λειτουργούσε και σαν ρολόι ώρας, που πιθανόν να αξιοποιούσαν οι έμποροι της εποχής για να υπολογίζουν την ώρα αλλά και τους ανέμους που επικρατούσαν κι επηρέαζαν τα εμπορικά δρομολόγια με τα οποία έφταναν τα προϊόντα τους στις τότε αγορές του κόσμου.
Στη κορυφή της στέγης υπήρχε ορειχάλκινος ανεμοδείκτης υπό μορφή Τρίτωνα, ο οποίος περιστρεφόμενος έδειχνε, κρατώντας δείκτη, την κατεύθυνση ενός από τους οκτώ κύριους ανέμους. Οι άνεμοι, προσωποποιημένοι, φέρονται ανάγλυφοι να ίπτανται (φτερωτοί) στο άνω μέρος της κάθε πλευράς του πύργου, φέροντας ο καθένας και ιδιαίτερο σύμβολο. Τα ονόματά τους είναι χαραγμένα κάτω από το αντίστοιχο τμήμα του οκταγωνικού γείσου, και είναι: ο Βορρέας (βόρειος), ο Καικίας (βορειοανατολικός), ο Απηλιώτης (ανατολικός), ο Εύρος(νοτιοανατολικός), ο Νότος (νότιος), ο Λιψ (Λίβας, νοτιοδυτικός), ο Ζέφυρος (δυτικός), και ο Σκίρων (βορειοδυτικός). Κάτω από κάθε προσωποποίηση, εγχάρακτες ακτίνες κατά διάφορους σχηματισμούς αποτελούσαν αυτούσια ηλιακό ρολόι.
Στο εσωτερικό του Πύργου υπήρχε ένα υδραυλικό ρολόι, που μετρούσε την ώρα τις μέρες που δεν είχε ηλιοφάνεια αλλά και τη νύχτα.
Ειδικότερα για τον υπολογισμό της ώρας σε ημέρες χωρίς ήλιο, υπήρχε μέσα στο κτίσμα ιδιαίτερη εγκατάσταση υδραυλικού ρολογιού. Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα πως ο κατασκευαστής του μνημείου συνδύασε τις εφευρέσεις προηγουμένων κατασκευαστών ρολογιού, όπως του Αρχιμήδη, του Κτησίβιου και του Φίλωνα. Μάλιστα, όπως σημειώνει ο Ουάρρωνας, στη νότια πλευρά του οικοδομήματος υπήρχε δοχείο κυλινδρικού σχήματος με νερό που παρεχόταν μέσω αγωγού από πηγή της βόρειας πλευράς της Ακρόπολης. Ο δε Βιτρούβιος ονομάζει το μνημείο αυτό «Πύργο των Ανέμων» και το περιγράφει με πολλές λεπτομέρειες. Τέλος, το μνημείο κατατάσσεται στον κορινθιακό ρυθμό ενώ το εσωτερικό του στον δωρικό ρυθμό. Συνέχεια του κτιρίου ΝΑ ήταν το Αγορανομείο επί πολυβάθμιτης μαρμάρινης βάσης.
Κατά την διάρκεια των Χριστιανικών χρόνων, οι Αέρηδες έγιναν εκκλησία και στον περιβάλλοντα χώρο φτιάχτηκε ένα νεκροταφείο. Ήταν η συνήθεια της εποχής όπου υπήρχαν αρχαιοελληνικά κτίσματα γκρεμίζονταν ή μετατρέπονταν σε χριστιανικές εκκλησίες. Όταν μάλιστα οι Τούρκοι ανακατέλαβαν την Αθήνα, το 18ο αιώνα, το μνημείο έγινε τόπος προσευχής για το Τάγμα των Δερβίσιδων του Μεβλεβί και πήρε την ονομασία «τεκές του Μπραΐμη». Τότε ανοίχτηκαν και τα παράθυρα που υπάρχουν μέχρι σήμερα. Χάριν στους Μεβλεβήδες Δερβίσιδες, το μνημείο έμεινε στην Ελλάδα και γλίτωσε από τον Έλγιν. Ο Λόρδος Έλγιν ήθελε να μεταφέρει ολόκληρο το κτίσμα στη Βρετανία αλλά οι Μεβλεβήδες δεν το επέτρεψαν. Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους, οι Αθηναίοι πίστευαν ότι ο ναός ήταν αφιερωμένος στο θεό των ανέμων, Αίολο, εξ ου και η ονομασία της οδού Αιόλου.
Όταν το 1821 η Αθήνα καταλήφθηκε από τους Έλληνες συμπεριελήφθη στις αρχαιότητες και στους αρχαιολογικούς χώρους της Αθήνας. Ανασκάφηκε πλήρως κατά τον 19ο αιώνα από την Ελληνική Αρχαιολογική Εταιρεία. Έδωσε το όνομά του στη συνοικία που αναπτύχθηκε γύρω του και είναι ακόμα και σήμερα ένα από τα πιο γραφικά σημεία της παλιάς Αθήνας.
Το κέντρο της πρωτεύουσας έχει πολλά μνημεία και αξιοθέατα, που αξίζει να επισκεφτεί κανείς ακόμη και αν κάνει διακοπές στην πόλη του. Η Αθήνα άλλωστε είναι γεμάτη μικρούς θησαυρούς και πολλές φορές χρειάζεται χρόνος και καλή διάθεση ώστε να τις ανακαλύψουμε. Το κτήριο των Αέρηδων μετά από εργασίες συντήρησης και αναστήλωσης είναι πλέον επισκέψιμο για το κοινό.
