Η Αρχαία Μεσσήνη ιδρύθηκε το 369 π.Χ. από τον Θηβαίο στρατηγό Επαμεινώνδα, ο οποίος κάλεσε τους Μεσσήνιους της διασποράς να επιστρέψουν στον τόπο τους.Η πόλη της Μεσσήνης γνώρισε την ακμή της τον 4ο π.Χ. αιώνα μετά την ήττα των Σπαρτιατών από τον Θηβαίο στρατηγό Επαμεινώνδα, ο οποίος έβαλε τέλος στην μακραίωνη ηγεμονία της Σπάρτης. Δεν καταστράφηκε ποτέ ολοσχερώς. Έτσι μπορούμε σήμερα παρατηρώντας τα ερείπιά της να σχηματίσουμε μια άριστη εικόνα για τη ζωή στα αρχαία χρόνια.
Τα ευρήματα που έχουν δει το φως – κάποιοι πιστεύουν πως αποτελούν λίγο παραπάνω από το ένα τρίτο της αρχαίας πόλης – περιλαμβάνουν ένα αρχαίο θέατρο, την αγορά και το γυμνάσιο, ιερά, ναούς, αγάλματα, πηγές και κατοικίες, πολλά από τα οποία «παίρνουν σάρκα και οστά» μέσα από τις αφηγήσεις του Παυσανία.
Ο σχεδιασμός και η κατασκευή του αρχαιολογικού χώρου στηρίχθηκαν στην αρχιτεκτονική δεξιότητα του Ιππόδαμου του Μιλήσιου. Το οικοδόμημα της Αρχαίας Μεσσήνης αποτελεί από τότε τον πρόδρομο των σύγχρονων urban σχεδιασμών ενώ έφερε εξαιρετικά οχυρωματικά τείχη που βοηθούσαν στην ασφάλεια και διατήρηση του μνημείου, όπως το συναντάμε σήμερα.
Στο Μουσείο περισσότερα από 12.000 ευρήματα φυλάσσονται σε ένα διώροφο κτήριο στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου.
Το θέατρο είναι το πρώτο μνημείο που συναντάς μπαίνοντας στον αρχαιολογικό χώρο. Χτισμένο τον 3-2 π.Χ. αιώνα θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα δείγματα κατασκευής αρχαίου θεάτρου. Η χωρητικότητά του άγγιζε τους 10.000 θεατές ενώ χρησιμοποιούνταν τόσο για πολιτικές συγκεντρώσεις όσο και για ψυχαγωγία. Σήμερα, χρησιμοποιείται για διάφορα πολιτιστικά δρώμενα και φεστιβάλ.
Ακριβώς δίπλα στο θέατρο βρίσκεται η Κρήνη Αρσινόη (ονομάστηκε κατά την κόρη του μυθικού βασιλιά της Μεσσήνης Λεύκιππου και μητέρα του Ασκληπιού). Το νερό έφτανε εδώ από την πηγή της Κλεψύδρας, ενώ η δεξαμενή της Κρήνης είχε μήκος 40 μέτρα.
Η έκταση αυτή με τις τέσσερις εσωτερικές στοές,το Ασκληπιείο, οι οποίες κατέληγαν σε μια αυλή, περιγράφεται από τον Παυσανία περισσότερο ως έκθεση χάλκινων αγαλμάτων και άλλων καλλιτεχνημάτων παρά ως ένα συνηθισμένο θεραπευτήριο του Ασκληπιού, όπως εκείνα που έχουν ανακαλυφθεί σε άλλες πόλεις.
Το Ηρώο,το τετραώροφο δωρικού ρυθμού κτήριο, το οποίο αποτελεί τμήμα του Σταδίου και είχε τη χρήση ταφικού μνημείου για επιφανείς πολίτες, οι οποίοι ενταφιάζονταν με τιμές ηρώων.
Τα επιβλητικά τείχη της Αρχαίας Μεσσήνης έφταναν κάποτε σε μήκος τα 9χμ. και διακόπτονταν μονάχα από το όρος Ιθώμη, το οποίο σχημάτιζε ένα φυσικό «τείχος» γύρω από την πόλη. Μια από τις δύο εισόδους-μνημεία της Μεσσήνης, η Αρκαδική Πύλη, διατηρείται μέχρι σήμερα, μαζί με έξι εντυπωσιακούς πύργους.
Σήμερα το αρχαιολογικό πάρκο των 400 στρεμμάτων περιέχει 18.000 κινητά ευρήματα της αρχαιότητας, αναστηλωμένα μνημεία, διαμορφωμένες εσωτερικές διαδρομές, συνοπτικές και εύληπτες περιγραφές, μέχρι και σκίαστρα στα ελαιόδεντρα για προσωρινή ξεκούραση κατά τη διάρκεια της περιήγησης.
Μία από τις πιο καλοδιατηρημένες πόλεις του αρχαίου κόσμου, η οποία εμπλουτίζεται συνεχώς με νέα μνημεία και φιλοξενεί σύγχρονες πολιτιστικές εκδηλώσεις.Ένας εξαιρετικά διατηρημένος αρχαιολογικός χώρος, που συνδυάζει άψογα τη μεγαλοπρέπεια των Δελφών με την ομορφιά του φυσικού τοπίου της αρχαίας Ολυμπίας που θα έπρεπε να επισκεφτείς!
