Κάποιες φορές, κάποιες στιγμές και σε κάποιες ηλικίες μπορείς να μιλήσεις για βαρυσήμαντα θέματα, δίχως να πεις λέξη. Μπορείς να στοχαστείς μέσα από εικόνες και ιστορίες που ακόμα και να γνωρίζεις λίγα, ξέρεις απολύτως γιατί μιλούν.
Και εδώ έρχονται κάποια βιβλία που με όχημά τους τη φαντασία και το χιούμορ «μιλάνε» στα παιδιά. Όχι για να τα διδάξουν, μήτε να τα κατευθύνουν αλλά για να διανοίξουν τους ορίζοντες της σκέψης τους, προσκαλώντας τα σε μια βόλτα για εσωτερική αναζήτηση.
Το Όλο και το λίγο – Εκδόσεις Καστανιώτη
Πώς να μιλήσεις σε ένα παιδί για τα μεγέθη, για τα θεμέλια του κόσμου; Πώς εξηγείς τα συναισθήματα, τις σκέψεις; Πώς να μιλήσεις για όλα αυτά που μας ξεπερνούν και που τα ξεπερνάμε; Για τα μικρά και τα μεγάλα;
O Κυριάκος Χαρίτος έξυπνα, τρυφερά και βαθιά ανθρώπινα με έννοιες απλές, κατανοητές καταφέρνει να συνθέσει μια ιστορία για να αφηγηθεί και να εξηγήσει τα ανεξήγητα. Και το καταφέρνει περίφημα. Γιατί σκύβει στο ύψος του μικρού παιδιού και κοιτάει με τα δικά του παιδιά, όχι με τα μάτια ενός ενήλικα. Και βλέπει «τα άγια βουνά, τα λατομεία γυμνά, της γης τα δύσκολα φαράγγια, οροσειρές πιασμένες χέρι χέρι». Βλέπει το Όλο. Συνάμα βλέπει «κάτω από τη σαγιονάρα το χαλικάκι που καρφώθηκε και σε πονάει στην πατούσα». Αυτό είναι το λίγο.
Κάθε σαλόνι και μια ζυγαριά συνεχώς σε ισορροπία. Εικόνες και έννοιες σε συνεχή αντιπαραβολή δίχως προσβολή του μικρού, του λίγου αλλά με σεβασμό και φροντίδα ως απαραίτητη συνθήκη για το Όλο. Το Όλο αποκαλύπτεται με ποιητική, γλαφυρή γραφή, εικόνες με μεγαλύτερη ένταση στα χρώματα και τα μεγέθη, με το Λίγο, να παίρνει τη θέση του γενναία και θαρρετά με χιούμορ και απλότητα δίπλα στο Όλο βάζοντας τον σπόρο του στοχασμού, του προβληματισμού, της διερεύνησης.
Πόσο αλήθεια θαυμάσιος τρόπος να αναπαραστήσεις βιωματικά ένα συναίσθημα, μια κατάσταση, ένα μεγάλο Όλο; Mε έμμετρη γραφή, εξαιρετικά επιλεγμένες εκφράσεις, λέξεις, πλαισιωμένα από την πάντα άρτια εικονογράφηση της Ίριδας Σαμαρτζή που συνδυάζει το φωτογραφικό κολάζ με γήινα χρώματα στα πινέλα της και δημιουργεί ένα βιβλίο που ξεχωρίζει για την στοχαστική του ματιά και αξίζει κάθε σπίτι να έχει στη βιβλιοθήκη του. Ένα τραγούδι για τα μικρά και τα μεγάλα της ζωής. Μια ιστορία για εμάς και ό,τι μας ορίζει. Ένα βιβλίο για Όλο αυτό. Και το λίγο ακόμα.
Συγγραφέας: Κυριάκος Χαρίτος
Εικονογράφηση: Ίρις Σαμαρτζή
Ο Ξένος – Εκδόσεις Πατάκη
Το πλάσμα που αρχικά θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι ο ήρωας είναι δύο μεγάλα πόδια. Δύο πελώρια πόδια που καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος κάθε σελίδας του βιβλίου – αυτός είναι ο Ξένος.
Ένας βασιλιάς και ο λαός του ζουν ειρηνικά, μέχρι την ημέρα που η άφιξη ενός ξένου οδηγεί τη χώρα σε μεγάλη αναταραχή. Αυτός ο ξένος είναι τόσο διαφορετικός, που οι άνθρωποι δυσκολεύονται να μιλήσουν μαζί του. Καταφεύγουν έτσι στην ευκολία της καχυποψίας, η οποία αναπόφευκτα οδηγεί στο γνωστό σενάριο: στρατιωτικές επιχειρήσεις και απόπειρες διωγμού.
Εκπληκτικού χιούμορ και σαρκασμού βραχεία ιστορία σε μια καλαίσθητη ορθογώνια, μικρή μορφή, εύκολη για την ανάγνωση από μικρά χέρια. Ο Ringi μοιάζει να θέλει να μοιραστεί μια ιστορία με τους μικρούς και στήνει ένα βιβλίο σαν να αφηγείται ένα μικρό ανέκδοτο. Και το πετυχαίνει με μεγάλη επιδεξιότητα.
Ο Σουηδός καλλιτέχνης Kjell Arne Sorensen Ringi, μεταξύ 1967 και 1974, δημιούργησε επτά εικονογραφημένα βιβλία για μερικούς από τους μεγαλύτερους Αμερικανούς εκδότες. Βιβλία γραμμένα και εικονογραφημένα από τον ίδιο –όπως Ο ξένος, που επιλέχθηκε από την Junior Literary Guilt ως ένα από τα καλύτερα εικονογραφημένα βιβλία του 1968– καθώς και βιβλία σε συνεργασία με τη συγγραφέα Αντελαΐντ Χολ.
Συγγραφέας/Εικονογράφος: Kjell Arne Sorensen Ringi (μτφ: Carolina Cury, Κωνσταντίνος Δαμιανάκης)
Μην περάσεις τη γραμμή – Εκδόσεις Μικρή Σελήνη
«Από τώρα και στο εξής κι αυτό είναι διαταγή, δεν επιτρέπεται κανείς να περάσει τη γραμμή!» Αυτή είναι η αρχή της ιστορίας μας. Η διαταγή του στρατηγού προς τον φρουρό είναι ξεκάθαρη, δεν σηκώνει αμφισβήτηση. Η δεξιά σελίδα ανήκει στον στρατηγό, κανείς δεν έχει δουλειά εκεί, ο στρατηγός θα μπει στην ιστορία όποτε εκείνος το αποφασίσει και τότε μόνο.
Το πλήθος αυξάνει στην αριστερή σελίδα. Εκεί που ανήκει. Σε αυτό τον χώρο μακριά από τον στρατηγό που στέκει μόνος δεξιά. Ξεκινούν οι ήπιες αρχικά διαμαρτυρίες αλλά η απάντηση του φρουρού παραμένει σταθερή: «Λυπάμαι. Ακολουθώ εντολές». Ξαφνικά, μια μπάλα πέφτει στη δεξιά σελίδα. Δυο παιδιά τρέχουν να την πιάσουν, από πίσω και ο σκυλάκος τους και τότε όλα θα έρθουν πάνω κάτω.
Μια ιστορία για τον αυταρχισμό, την απολυταρχική συμπεριφορά και την επιβολή που συντρίβεται στο τέλος από τους ίδιους τους καταπιεσμένους. Και όλα αυτά επειδή μια μπάλα κατάφερε να περάσει το όριο της δεξιάς σελίδας του βιβλίου και ένα παιδί που αγνοώντας τους κανόνες που αυθαίρετα κάποιος εφαρμόζει, με μόνο κίνητρό τους την παιδική παρόρμηση και αθωότητα η επανάσταση ξεκινά και ο στρατηγός συντρίβεται από την ορμή του πλήθους.
Συγγραφέας: Isabel Mihnos Martins (μτρ. Μαριάννα Ψύχαλου)
Εικονογράφος: Bernardo P. Carvalho
Η κρυφή ζωή των συναισθημάτων – Εκδόσεις Ίκαρος
Αλήθεια με πόσους διαφορετικούς και αξεπέραστα μοναδικούς τρόπους θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε σε ένα μικρό παιδί ή γιατί όχι και σε έναν ενήλικα (τσακωμένο με την ενσυναίσθηση) τη μεγάλη γκάμα συναισθημάτων που μπορεί καθημερινά να νιώθουμε;
Το βιβλίο της Tina Oziewicz, κάνει αυτό ακριβώς το πράγμα με τον πιο αναπάντεχο τρόπο. Μας προσκαλεί, παιδιά και γονείς σε εξερεύνηση στον κρυφό και συχνά δυσνόητο κόσμο των συναισθημάτων. Τα συναισθήματα αποκτούν μορφή, δρουν και αντιδρούν, στέκονται και βιώνουν, παρατηρούν και ενεργούν.
Με απλές, ξεκάθαρες προτάσεις, με παραδείγματα μέσα από την καθημερινή ζωή, το βιβλίο παρουσιάζει τα συναισθήματα και τον τρόπο που αυτά ενεργούν. Τα συναισθήματα, αποκτώντας μορφή, σαν μικρά ξεκαρδιστικά τερατάκια, δεν κρίνονται ως καλά ή κακά, επιθυμητά ή ανεπιθύμητα, ούτε κατατάσσονται σε κατηγορίες. Τα συναισθήματα υπάρχουν, ενεργούν και δοκιμάζουν διαφορετικά τον καθένα μας. Υπάρχουν, ζουν και εκφράζονται μέσα από εμάς τους ίδιους και αν θέλουμε να συνυπάρξουμε αρμονικά με τον εαυτό μας και τους άλλους, πρέπει να μάθουμε να τα αναγνωρίζουμε.
Οι λιτές εικόνες της Aleksandra Zając, σφύζουν από ζωντάνια και τρυφερότητα, διανοίγοντας έναν ιδιότυπο δρόμο ταύτισης και συνάμα φροντίδας για τα χαριτωμένα πλάσματα που έχει δημιουργήσει και τον κόσμο μέσα στον οποίο ζουν. Επιζητούν φροντίδα, κατανόηση όπως άλλωστε κάθε προσωπικό μας συναίσθημα.
Η χαρά, η ζήλια, ο ενθουσιασμός, ο θυμός, η ευγνωμοσύνη, ο φόβος, είναι συναισθήματα κοινά σε όλους μας και είτε επιλέγουμε να τα εκφράσουμε, είτε να τα αποσιωπήσουμε, το βιβλίο αυτό μας δίνει καταπληκτικές εικόνες για να τα κατανοήσουμε και να τα φροντίσουμε – ακόμα και όταν δεν γίνονται αμέσως αντιληπτά.
Συγγραφέας: Tina Oziewicz (μτρ. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου)
Εικονογράφος: Aleksandra Zając
Οι ακροβάτες – Εκδόσεις Καλέντης
Η τέχνη του ζογκλέρ μπορεί να είναι δύσκολη και για αυτό προορισμένη για λίγους αλλά αν αναλογιστούμε τη ζωή, τα μαθήματα και παθήματα, τις ανηφόρες και κατηφόρες της, τις ισορροπίες που καθημερινά καλούμαστε να διατηρούμε με τον εαυτό μας και με τους άλλους, τότε σίγουρα, είμαστε όλοι ζογκλέρ στη ζωή.
«Όλη μας η ζωή είναι γεμάτη από στιγμές που επικαλούμαστε την ισορροπία. Πότε τη βρίσκουμε, πότε τη χάνουμε, κάποιες φορές πέφτουμε και είναι οκ να πέφτουμε γιατί είναι κομμάτι της αναζήτησης. Στο κάτω κάτω μικροί και μεγάλοι “ακροβάτες” δεν είμαστε;» μας έχει αναφέρει χαρακτηριστικά ο Κώστας Θεοχάρης, ο συγγραφέας του βιβλίου «Οι ακροβάτες».
Ένα βιβλίο που μιλάει για τους ακροβάτες και το πώς προσπαθούν να βρουν την ισορροπία τους. Μπορεί να πέσουν, αλλά μπορούν να ξανασηκωθούν, μπορούν να χαρούν ή να λυπηθούν μέχρι να βρουν ξανά την ισορροπία. Και ο συμβολισμός των ακροβατών προφανής. Όλοι είμαστε ακροβάτες. Όλοι προσπαθούμε, να ισορροπήσουμε, να σταθούμε όρθιοι μέσα σε έναν κόσμο αμέτρητων καταστάσεων, συναισθημάτων, και σκέψεων της ζωής μας. Κάθε σελίδα, ένας ακροβάτης, μια κατάσταση, μια διδαχή.
Σε έμμετρο ρυθμό και με εντυπωσιακά γεωμετρικά σχήματα που ισορροπούν το ένα πάνω στο άλλο, ο Κώστας Θεοχάρης μας παραδίδει ένα εμπνευσμένο διηλικιακό βιβλίο διδαχής, αποδοχής και επιβράβευσης μέσα από το ταξίδι στον χώρο της κίνησης, των συναισθημάτων και των αξιών. Η στόχευση, η επιμονή, το θάρρος, η εμπιστοσύνη, η θέληση, μερικές μόνο από τις ανθρώπινες επιδεξιότητες και τις σημαντικές αξίες που έξυπνα συμβολίζονται μέσα από τους ακροβάτες κάθε σελίδας του.
Η ειδική παιδαγωγός και εκπαιδευτική ψυχολόγος Βίκυ Παυλίδη υπογράφει ένα αξιόλογο επίμετρο τονίζοντας τη σημασία της ενθάρρυνσης που απαιτεί κάθε υψηλός στόχος αλλά και τη συναισθηματική ικανοποίηση και ολοκλήρωση που ακολουθεί η επίτευξή του.
Συγγραφέας/Εικονογράφος: Κώστας Θεοχάρης
