Η 35η διοργάνωση του Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου ξεκινάει με προφεστιβαλική προβολή την Τετάρτη 23 Νοεμβρίου στον κινηματογράφο STUDIO New Star Art Cinema με την προβολή της βωβής ταινίας «Ο Τελευταίος των Ανθρώπων» (Der Letzte Mann) του Φρίντριχ Βίλχελμ Μουρνάου με συνοδεία ζωντανής μουσικής (Νίκος Πλάτανος, πιάνο – Νίκος Παπαιωάννου, βιολοντσέλο – Φώτης Σιώτας, βιολί).
«Τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο –και σε πρώτο πλάνο, πάντα, τον ελληνικό– ξεκινήσαμε το 1988, 35 χρόνια πριν, να τον γιορτάσουμε με τη δημιουργία αυτού του, μοναδικού στο είδος του για την Ελλάδα, φεστιβάλ. “Τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο που ήταν πάντα στην πρωτοπορία, στις αισθητικές και άλλες αναζητήσεις”, όπως έγραφα τότε στο εισαγωγικό μου σημείωμα. Έναν κινηματογράφο του δημιουργού.
Αυτόν τον κινηματογράφο, τη δύναμη και την ομορφιά του, εξακολουθούμε να γιορτάζουμε και σήμερα. Έναν κινηματογράφο που δεν έπαψε, και που δεν θα πάψει, να μας προσελκύει και να μας συγκινεί. Γιατί αυτός ο κινηματογράφος δεν έχει πει ακόμη όλα όσα έχει να μας πει. Παρά την πρόσφατη κρίση, οικονομική, ηθική και πολιτική, την πανδημία και τη συρρίκνωση των αιθουσών. Ο κινηματογράφος δεν τέλειωσε, όπως μας θέλουν να πιστέψουμε οι απαισιόδοξες Πυθίες, ο κινηματογράφος έχει σίγουρα μέλλον», γράφει μεταξύ άλλων στο σημείωμά του ο εμπνευστής του Νίνος Φενέκ Μικελίδης, θυμίζοντας τον προσανατολισμό, τις φιλοδοξίες του και τη σημασία του για τα κινηματογραφικά πράγματα της πόλης τα τελευταία 35 χρόνια.
Οι ταινίες που διαγωνίζονται για τα φετινά βραβεία του Πανοράματος
Black Stone
Ελλάδα – 2022 – Eγχρωμη – 87’
Σκηνοθεσία: Σπύρος Ιακωβίδης | Σενάριο: Ziad Semaan, Σπύρος Ιακωβίδης Φωτογραφία: Ανδρέας Λάσκαρης | Μοντάζ: Ιωάννα Πογιαντζή | Ήχος: Νίκος Έξαρχος | Ηθοποιοί: Ελένη Κοκκίδου, Julio Γιώργος Κατσής, Kevin Zans Ansong, Αχιλλέας Χαρίσκος | Παραγωγή: Μαρία Κοντογιάννη
Δύο κινηματογραφιστές πέφτουν τυχαία πάνω στη Χαρούλα, μια απελπισμένη, υπερπροστατευτική Ελληνίδα μάνα, η οποία αναζητά τον γιο της. Όταν αυτός κατηγορείται για απάτη, η Χαρούλα ξεκινάει μαζί με τον άλλο ανάπηρο γιο της και έναν Eλληνο-Aφρικανό ταξιτζή για να τον φέρει πίσω στο σπίτι… Τότε έρχεται αντιμέτωπη για πρώτη φορά με το ποιος είναι πραγματικά.
Η ταινία έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο 63ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, όπου έλαβε το Βραβείο Καλύτερου Έλληνα Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη από τα Βραβεία Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, διάκριση που μοιράστηκε με την Ασημίνα Προέδρου για την ταινία «Πίσω από τις Θημωνιές». Στο ίδιο φεστιβάλ, η ταινία κέρδισε το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας από τα Βραβεία Νεότητας Φοιτητών Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης.
Καθαρτήριο
Ελλάδα – 2022 – Eγχρωμη – 95’
Σκηνοθεσία: Βασίλης Μαζωμένος | Σενάριο: Βασίλης Μαζωμένος, Βασίλης Γουδέλης | Φωτογραφία: Φώτης Μήτσης | Μοντάζ: Αλέξανδρος Χριστάρας, Εύη Λόη | Μουσική: DNA | Ηθοποιοί: Μαρία Ζορμπά, Θοδωρής Κατσαφάδος, Γιάννης Κοκιασμένος, Κώστας Μπάρας, Νεφέλη Κουρή, Βαγγέλης Ψωμάς, Ανδρέας Νάτσιος, Αγγελική Καρυστινού, Adrian Frieling, Ηλέκτρα Γεννατά, Νίκος Παντελίδης, Θανάσης Χαλκιάς, Μαρία Καρακίτσου, Χρήστος Ζαχάρωφ, Δημήτρης Φουρλής, Χριστίνα Σωτηρίου, Στέφανος Κακαβούλης, Αλέξιος Κοτσώρης, Δημήτρης Σιγανός, Natalie Pawloff, Κατερίνα Τσάση, Δημήτρης Μωραΐτης, Άννα Γούλα | Παραγωγή: Βασίλης Μαζωμένος, Πάνος Παπαδόπουλος, Κωνσταντίνος Αλατάς
Ένας μοναχός ηγείται μιας πομπής. Ένα κορίτσι διασώζεται από την πορνεία. Δύο κολεγιόπαιδα γίνονται δράστες βίαιων περιστατικών. Ένας ηλικιωμένος πέφτει θύμα μιας αστυνομικού. Ένα ζευγάρι προσπαθεί να αποκαταστήσει τη σχέση του. Μια γυναίκα εκφράζει τον θυμό της σε έναν δημόσιο υπάλληλο. Ένας άνδρας απάγει τον καλύτερό του φίλο. Επτά διαφορετικές ιστορίες για την αγάπη στη σύγχρονη Ελλάδα, από ανθρώπους που την αναζητούν, τη βρίσκουν, τη χάνουν.
Η ταινία πραγματοποίησε την ελληνική της πρεμιέρα στο 63ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης.
Φαντάσματα της Επανάστασης
Ελλάδα/Greece, Ιταλία/Italy – 2022 – Εγχρωμη/Color – 100’
Σκηνοθεσία: Θάνος Αναστόπουλος | Σενάριο: Θάνος Αναστόπουλος, Stefano Dongetti | Φωτογραφία: Ηλίας Αδάμης | Μοντάζ: Χρήστος Γιαννακόπουλος | Μουσική: Γρηγόρης Ελευθερίου | Ηθοποιοί: Γιώργος Χωραφάς, Πηνελόπη Τσιλίκα, Paolo Rossi, Αινείας Τσαμάτης, Νίκος Γεωργάκης, Θεοδώρα Τζήμου, Γιώργος Συμεωνίδης, Laura Bussani, Γιάννης Αναστασάκης, Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου, Εκτωρ Λιάτσος, Ivan Zerbinati, Max Sbarsi, Ariella Reggio, Lorentzo Acquaviva, Alessandro Mizzi, Rade Šerbedžija | Παραγωγή: Στέλλα Θεοδωράκη, Nicoletta Romeo, Θάνος Αναστόπουλος, Roberto Romeo
Ένας Ελληνας σκηνοθέτης βρίσκεται στην Τεργέστη, κινηματογραφώντας ένα ντοκιμαντέρ που ακολουθεί τα βήματα του Ρήγα Φεραίου στην Ευρώπη του Διαφωτισμού. Στη διάρκεια μιας επίσκεψής του στο ελληνορθόδοξο νεκροταφείο, μια ομάδα φαντασμάτων του 18ου αιώνα αποφασίζει να τον ακολουθήσει στην πόλη. Μια σύγχρονη κωμωδία βασισμένη σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα.
Η ταινία έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο 63ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης.
Ο Πιο Ευτυχισμένος Ανθρωπος στον Κόσμο (The Happiest Man in the World)
NajsreЌniot Čovek na Svetot | The Happiest Man in the World
Βόρεια Μακεδονία, Βέλγιο, Σλοβενία, Δανία, Κροατία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη – 2022 – Έγχρωμη – 95’
Σκηνοθεσία: Teona Strugar Mitevska | Σενάριο: Elma Tataragić, Teona Strugar Mitevska |Φωτογραφία: Virginie Saint Martin | Μοντάζ: Per K. Kirkegaard | Κοστ./Cost.: Monika Lorber | Ηθοποιοί: Jelena Kordic Kuret, Adnan Omerovic, Labina Mitevska, Ana Kostovska, Ksenija Marinkovic, Izudin Bajrovic, Irma Alimanovic, Vedrana Bozinovic, Mona Muratovic, Nikolina Kujaca, Sinisa Vidovic, Kemal Rizvanovic | Παραγωγή: Labina Mitevska, Sébastien Delloye, Danijel Hočevar, Vanja Sremac, Maria Møller Christoffersen, Amra Bakšić Čamo, Adis Đapo
Η Άσια, μια 40χρονη αδέσμευτη γυναίκα που ζει στο Σαράγεβο, αναζητά τον έρωτα. Προσπαθώντας εντατικά να γνωρίσει νέο κόσμο και με την παρότρυνση της μητέρας της, συμμετέχει σε μια δράση speed-dating, όπου της «τυχαίνει» ο Ζόραν, ένας 43χρονος τραπεζικός υπάλληλος. Όμως παρά το φαινομενικά πετυχημένο ζευγάρωμά τους, το παρελθόν τους ξυπνά για να αποδείξει πως αυτοί οι δύο άνθρωποι κάποτε βρίσκονταν σε αντίπαλα στρατόπεδα· ο Ζόραν αναζητά μάλλον την εξιλέωση παρά μια ερωτική σχέση…
Η ταινία ήταν υποψήφια για το Βραβείο Venice Horizons στο φετινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας. Επίσης, έκανε την ελληνική της πρεμιέρα στο 63ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης.
The Kiev Trial
Ολλανδία, Ουκρανία – 2022 – Ασπρόμαυρη – 106’
Σκηνοθεσία: Sergei Loznitsa | Σενάριο: Sergei Loznitsa | Μοντάζ: Sergei Loznitsa, Tomasz Wolski, Danielius Kokanauskis | Παραγωγή: Sergei Loznitsa, Maria Choustova
Η Δίκη του Κιέβου έλαβε χώρα τον Ιανουάριο του 1946 στη Σοβιετική Ένωση και ήταν μία από τις πρώτες μεταπολεμικές δίκες που καταδίκασαν Γερμανούς Ναζί και τους συνεργάτες τους. 15 εγκληματίες, ένοχοι για φρικαλεότητες, οι οποίες αργότερα αναγνωρίστηκαν από τις δίκες της Νυρεμβέργης ως «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας», αντιμετώπισαν τη δικαιοσύνη στην υπόθεση Νο. 1679 «Σχετικά με τις φρικαλεότητες που διέπραξαν φασίστες εισβολείς στο έδαφος της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Ουκρανίας».
Χρησιμοποιώντας μοναδικά, αφανή στο παρελθόν, πλάνα αρχείου, ο Sergei Loznitsa ανασυνθέτει βασικές στιγμές της διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένων των καταθέσεων των κατηγορουμένων και των μαρτύρων, μεταξύ αυτών και των επιζώντων του Άουσβιτς και του Μπάμπι Γιαρ. Η ταινία αποκαλύπτει την «κοινοτοπία του κακού» και είναι αδιανόητα επίκαιρη σήμερα, καθώς ο ουκρανικός λαός υφίσταται και πάλι τη βία των βαρβάρων εισβολέων.
Η ταινία είναι υποψήφια για Χάλκινο Ίππο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ στο φετινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Στοκχόλμης. Είχε κάνει την παγκόσμια πρεμιέρα της στο πρόσφατο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, ενώ συμμετείχε και σε άλλα σημαντικά διεθνή φεστιβάλ, όπως στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βιέννης και του Ρίο ντε Τζανέιρο.
Bentu
Ιταλία – 2022 – Eγχρωμη – 70’
Σκηνοθεσία: Salvatore Mereu | Σενάριο: Salvatore Mereu | Φωτογραφία: Francesco Piras | Μοντάζ: Andrea Lotta, Salvatore Mereu, Claudia Pitzalis | Ηθοποιοί: Peppeddu Cuccu, Giovanni Porcu
Ο Ραφαέλε μόλις συγκέντρωσε το μικρό σωρό του με σιτηρά, που του χρησιμεύει ως προμήθειες για έναν ολόκληρο χρόνο. Μη θέλοντας να πιαστεί απροετοίμαστος, κοιμάται στην ύπαιθρο εδώ και μέρες, μακριά από όλους, περιμένοντας να έρθει ο άνεμος και να τον βοηθήσει επιτέλους να ξεχωρίσει τους κόκκους του σιταριού από τα άχυρα. Αλλά ο άνεμος δεν έρχεται. Μόνο ο μικρός Αντζελίνο έρχεται και τον επισκέπτεται κάθε μέρα, με αποτέλεσμα να νιώθει λιγότερο μόνος. Ίσως μια μέρα, όταν θα μεγαλώσει, ο Ραφαέλε να του δανείσει την αδάμαστη φοράδα του και τελικά να καταφέρει να την ιππεύσει. Αλλά ο Αντζελίνο δεν έχει σκοπό να περιμένει.
Η ταινία έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο φετινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, όπου ο σκηνοθέτης Salvatore Mereu ήταν υποψήφιος για Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Τμήμα «Giornate degli Autori».
Σ’ Ένα Ασφαλές Μέρος (Safe Place)
Κροατία – 2022 – Έγχρωμη – 103’
Σκηνοθεσία: Juraj Lerotic | Σενάριο: Juraj Lerotic | Φωτογραφία: Marko Brdar | Μοντάζ: Marko Ferkovic | Ηθοποιοί: Juraj Lerotic, Goran Markovic, Snjezana Sinovcic | Παραγωγή: Miljenka Cogelja, Vlado Bulajic
Η ξαφνική είδηση μιας απόπειρας αυτοκτονίας αναστατώνει την καθημερινότητα μιας οικογένειας. Αντιμέτωπη με τον αδιαφορία των γιατρών, η οικογένεια θα συναινέσει στην απόφαση του -παρολίγον αυτόχειρα- γιου της να αποδράσει από το νοσοκομείο και, μέσα σε 24 ώρες, θα παλέψει λυσσαλέα ενάντια στο χάος του συστήματος Υγείας – και, τελικά, ενάντια στη σκληρότητα του ίδιου του θανάτου. Εμπνευσμένη από την απόπειρα αυτοκτονίας του ίδιου του σκηνοθέτη, ο οποίος επιπλέον υποδύεται τον κεντρικό ήρωα, η ταινία είναι μια ωμή, βαθιά ειλικρινής και πρόδηλα αυτοβιογραφική κατάθεση οδύνης, όπως και μια ωδή στην ανιδιοτελή, άδολη οικογενειακή αγάπη.
Η ταινία διακρίθηκε στο φετινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λοκάρνο, όπου ο σκηνοθέτης Juraj Lerotic κέρδισε το Βραβείο Καλύτερης Πρώτης Ταινίας και ο Goran Markovic κέρδισε το Βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού. Επίσης, διακρίθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Σαράγεβο κερδίζοντας δύο βραβεία. Η ταινία πραγματοποίησε την ελληνική της πρεμιέρα στο 63ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, ενώ συμμετείχε και στα Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Λιουμπλιάνας, της Βαρσοβίας και του Ζάγκρεμπ.
Ήλιος (Sonne)
Αυστρία – 2022 – Εγχρωμη – 87’
Σκηνοθεσία: Kurdwin Ayub | Σενάριο: Kurdwin Ayub | Φωτογραφία: Enzo Brandner | Μοντάζ: Roland Stöttingaer | Ήχος/Sound: David Almeida-Ribeiro | Ηθοποιοί: Melina Benli, Law Wallner, Maya Wopienka | Παραγωγή: Ulrich Seidl
Τρεις έφηβες κοπέλες από τη Βιέννη χορεύουν έξαλλα φορώντας τις χιτζάμπ τους και τραγουδούν ένα ποπ τραγούδι. Ένα βίντεο τους που απαθανατίζει τη σκηνή, ανεβαίνει στο YouTube και μέσα σε ένα βράδυ τις κάνει διάσημες, και ιδιαίτερα στην κοινότητα των Κούρδων Μουσουλμάνων. Η Γιεσμίν, η μόνη από τις τρεις φίλες που έχει κουρδική καταγωγή, αποστασιοποιείται ολοένα και περισσότερο από την κουλτούρα της. Η Νάτι και η Μπέλα, από την άλλη, φαίνεται να μαγεύονται από έναν κόσμο που παραμένει ξένος γι’ αυτές. Όταν τα κορίτσια συναντούν δύο νεαρούς Κούρδους πατριώτες, η κατάσταση κινδυνεύει να εκτροχιαστεί. Μια ταινία για μια γενιά που βρίσκεται εγκλωβισμένη ανάμεσα στον κόσμο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της ανακάλυψης του εαυτού, μια ιστορία για τις νέες γυναίκες με ανυπότακτο πνεύμα.
Η ταινία κέρδισε το Βραβείο GWFF Καλύτερης Πρώτης Ταινίας στο φετινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου. Πραγματοποίησε την ελληνική πρεμιέρα της στο 63ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, ενώ συμμετείχε και ήταν υποψήφια για βραβεία και σε άλλα διεθνή φεστιβάλ, όπως το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σεβίλλης, του Σαν Φρανσίσκο και του Σάο Πάολο.
Επιπολαιόητα (Skin Deep)
Γερμανία – 2022 – Εγχρωμη – 103’
Σκηνοθεσία: Alex Schaad | Σενάριο: Alex Schaad, Dimitrij Schaad | Φωτογραφία: Ahmed El Nagar | Μοντάζ: Franziska Koeppel | Μουσική: Richard Ruzicka | Ηθοποιοί: Mala Emde, Jonas Dassler, Dimitrij Schaad, Maryam Zaree, Thomas Wodianka, Edgar Selge | Παραγωγή: Richard Lamprecht, Tobias Walker, Philipp Worm
Με την πρώτη ματιά, η Λέιλα και ο Τριστάν φαίνονται να είναι ένα ευτυχισμένο νεαρό ζευγάρι. Όταν όμως ταξιδεύουν σε ένα μυστηριώδες και απομακρυσμένο νησί, ένα παιχνίδι ταυτοτήτων ξεκινά και σταδιακά θα αλλάξει τα πάντα.
Η ταινία έλαβε τον Queer Λέοντα στο πρόσφατο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, ενώ ήταν υποψήφια και στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Ζυρίχης.
Το μεγάλο αφιέρωμα του 35ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου παρουσιάζει ταινίες που βασίζονται σε βιβλία του Ζορζ Ζιμενόν, γυρισμένες από διάσημους σκηνοθέτες (Ρενουάρ, Μαρσέλ Καρνέ, Κλοντ Σαμπρόλ, Κλοντ Οτάν-Λαρά, Ταβερνιέ κ.ά.), ενώ θα παρουσιαστούν αφιερώματα στον Αλέν Ρενέ, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του, αφιέρωμα «στη γυναίκα πίσω από την κάμερα» με τρεις ταινίες της Αγγελικής Αντωνίου και ένα αφιέρωμα στον σκηνοθέτη Τάκη Σπετσιώτη (από τους τιμώμενους του φεστιβάλ, φέτος) με τρεις ταινίες του.
Στο αφιέρωμα των 35 χρόνων του Πανοράματος προβάλλονται ταινίες που σημάδεψαν το Φεστιβάλ μέσα στα χρόνια από αγαπημένους δημιουργούς και βραβεύθηκαν με το Ειδικό Βραβείο του Φεστιβάλ, μια ευκαιρία να ξαναδούμε στη μεγάλη οθόνη ταινίες που αξίζουν την αίθουσα.
Οι ταινίες είναι ο «Καιρός των Τσιγγάνων» του Εμιρ Κουστουρίτσα (1989), το «Εστιατοριο της Αλίκης» του Αρθουρ Πεν (1969), «Η Κλεό από τις 5 έως τις 7» της Ανιές Βαρντά (1962), «Δράκουλας: Ο Αρχων του Σκότους» του Τέρενς Φίσερ (1966), «Το Ονομά μου Είναι Τζο» του Κεν Λόουτς (1988), «Ζ» του Κώστα Γαβρά (1969), «Η Ερωμένη του Γάλλου Υπολοχαγού» του Κάρελ Ράις (1981), «Το Νόημα της Ζωής» των Τέρι Τζόουνς κα Τέρι Γκίλιαμ (1983), «Zabriskie Point» του Μικελάντζελο Αντονιόνι (1970)
Το Φεστιβάλ θα παρουσιάσει επίσης, όπως κάνει κάθε χρόνο τους ταλαντούχους μικρομηκάδες των Κινηματογραφικών Σχολών Horme Pictures και του New York College.
