Δυο ιστορικοί παραδοσιακοί ελληνικοί χοροί του Δεκαπενταύγουστου, εντάχθηκαν στην Άυλη Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά της UNESCO.
Ο λόγος για τον Τρανό χορό της Βλάστης Κοζάνης και το φεστιβάλ Συρράκου στα Ιωάννινα.
Ιστορικά, αυτές οι ορθόδοξες γιορτές με καταγωγή τη Βλάστη και το Συρράκο σηματοδοτούσαν την ετήσια επανένωση των ποιμενικών κοινοτήτων πριν οι κτηνοτρόφοι προβάτων ή βοοειδών μετακομίσουν στα χειμερινά τους βοσκοτόπια, αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση της UNESCO.
Ο Τρανός Χορός είναι ένα χορευτικό δρώμενο με δομικά στοιχεία το δίπτυχο «τραγούδι-κίνηση» (φωνητικό τραγούδι-χορός), χωρίς τη συνοδεία μουσικών οργάνων. Έχει τελετουργικό χαρακτήρα και μεταδίδεται από γενιά σε γενιά κυρίως με τη συμμετοχή στο δρώμενο.
Ο όρος «τρανός» υποδηλώνει τη σχεδόν καθολική συμμετοχή της κοινότητας στην επιτέλεσή του και τη σημασία του για την κοινότητα. Για τους Βλατσιώτες αποτελεί τον «τρανό», δηλαδή τον σημαίνοντα, τον σπουδαίο χορό, το σύμβολο της πολιτισμικής τους ταυτότητας.
Το παραδοσιακό πανηγύρι του Συρράκου είναι μια κοινωνική – τελετουργική πρακτική και ένα μουσικοχορευτικό δρώμενο που αναγνωρίζεται από όλους εμάς τους Συρρακιώτες ως σημαντικό στοιχείο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Αποτελεί μια ζωντανή και σύγχρονη παράδοση που συνδέει το παρόν με το παρελθόν και το μέλλον. Η γνώση του μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά, ενώ ενδυναμώνει την αίσθηση της κοινής ταυτότητας και της συνέχειας.
Συνδέεται διαχρονικά με το τοπίο, τη φύση και την ιστορία μας και αποτελεί μοναδική ευκαιρία ανανέωσης των δεσμών του «ομού ανήκειν» όλων των διασκορπισμένων σήμερα Συρρακιωτών.
Το πανηγύρι του Συρράκου συνιστά ένα σύνολο συμβολικών πράξεων με καθιερωμένο τυπικό, ενταγμένο στον κύκλο του χρόνου που ενισχύει τη συλλογική έκφραση της κοινότητας των Συρρακιωτών. Είναι ταυτισμένο με τον δημόσιο χορό που οργανώνεται σε δύο ή και περισσότερους ομόκεντρους ανοικτούς κύκλους. Στους εσωτερικούς κύκλους χορεύουν οι γυναίκες και στους εξωτερικούς οι άνδρες. Στην πρώτη θέση χορεύουν όλοι με τη σειρά που έχουν πιαστεί στον κύκλο, ο καθένας με τον χορό-τραγούδι της επιλογής του, που προέρχεται από αυτό που αναγνωρίζεται ως «συρρακιώτικο» ρεπερτόριο.
